Twee landen sloten in de afgelopen tijd akkoorden met de Verenigde Staten. De een gelegen in het Midden-Westen, de andere in het Midden-Oosten. Voor allebei betekende dit akkoord het einde van een periode van sancties en boycot, misschien zelfs het einde van een tijdperk. Beide landen hadden ooit een pro-westers regime dat omver geworpen werd door een revolutie. Die revolutie, de een in 1959, de ander twintig jaar later, betekende een ommekeer, een nieuwe tijd. Helaas bracht die nieuwe tijd niet de beloofde vrijheid maar juist onderdrukking en een stroom van politieke vluchtelingen.

Het verhaal van Cuba en Iran, want om die landen gaat het, vormde het uitgangspunt van het Wereldpodium aan de vooravond van 4 en 5 mei. De vraag kwam aan de orde wat vrijheid betekent in landen als Cuba en Iran en ook in ons land. Voor ons is vrijheid vanzelfsprekend, voor veel anderen een ideaal om je leven voor te wagen.

Four Freedoms
In de inleiding haalde presentator Nathan de Groot de bekende speech aan van Franklin Roosevelt die sprak over de ‘Four Freedoms’. Vrijheid gaat niet alleen over vrijheid van godsdienst en van meningsuiting maar ook om vrijwaring van gebrek en van vrees. En die laatste twee vrijheden staan in toenemende mate onder druk in ons land waar steeds meer mensen bang zijn voor de toekomst vanwege armoede, illegaliteit, langdurige werkloosheid of het wegvallen van voorzieningen.

Architect van je eigen leven
Toch kon Sander Terphuis niet anders dan de vrijheden in Nederland prijzen. Hij werd geboren als Ahmad Qeleich Khany in Iran en groeide op onder het bewind van ayatollah Khomeiny. Zijn enige doel was om te vluchten en toen hij als landskampioen worstelaar mocht meedoen aan een internationaal kampioenschap in Assen in 1990, besloot hij dat dit zijn nieuwe vaderland zou worden. Sander nam zelfs een Nederlandse naam aan, heel Hollands klinkend maar nog onbestaand en hij vond zijn draai in Nederland. Over zijn belevenissen in Iran en Nederland schreef hij het boek De worstelaar. Voor hem is Nederland de plaats waar je ‘architect kan zijn van je eigen leven’, een situatie die niet voorstelbaar is in Iran. Homayoon Hakimi, eveneens afkomstig uit Iran en nog wel aanspreekbaar met zijn Iraanse naam, is ook al lang geleden vertrokken. Hij woonde eerst in Nederland en later in Canada. Nederland heeft uiteindelijk zijn voorkeur. Iran is voor hem het land waar in de privé sfeer alles kan maar in het openbaar vrijwel niets mag. Een land waar zedenpolitie, religieuze politie en staatspolitie burgers in de greep houdt en waar veel in het geniep geregeld moet worden. Homayoon vertelde niet alleen, hij maakte ook muziek en zong romantische liedjes over wind en liefde.

Bloggers en rappers
Kees van Kortenhof van de stichting Glasnost in Cuba vertelde over de situatie op het Midden-Amerikaanse eiland. De Cubaanse revolutie van Fidel Castro mondde uit in een systeem van staatssocialisme en een jaarlijkse subsidie van de Sovjet-Unie van 5 miljard dollar. Dat betekende de rem op elke politieke en economische ontwikkeling. Sinds in 2008 Fidels broer Raúl de touwtjes in handen heeft, is er iets meer vrijheid gekomen, mogen mensen kleine bedrijfjes opzetten en staan de deuren open voor buitenlandse handelsdelegaties. De opkomst van mobiele telefoons en sociale media hebben zowel in Iran en Cuba de machthebbers voor dilemma’s geplaatst. Ze proberen berichten via internet te filteren en te controleren maar dat valt niet mee. Bloggers en rappers laten van zich horen en bereiken op allerlei manieren hun publiek. En zo maken landen die ooit alles op alles zetten om hun grenzen dicht en hun bevolking onder controle te houden, nu toch afspraken met ‘aartsvijand’ Amerika. Reden voor gematigd optimisme, aldus de sprekers van het Wereldpodium. Maar het duurt wel even eer je de vrijheid op alle fronten hebt herwonnen.

Verslag: Marianne Dagevos www.marcada.nl
Foto’s: Marloes Coppes www.marloescoppesfotografie.nl