Roger Moreno Rathgeb, het Requiem voor Auschwitz en de kracht van muziek
‘Na Auschwitz is het barbaars om nog poëzie te schrijven’ meende de joodse filosoof Theodor Adorno in 1951. Toch werden al snel weer gedichten geschreven, toneelstukken opgevoerd en films gemaakt.
Wat nog niet bestond, was een ‘Requiem voor Auschwitz’. Een traditionele Rooms-katholieke dodenmis op Latijnse teksten, opgedragen aan álle slachtoffers van de dodenkampen. Aan de joden, de geesteszieken, de homoseksuelen, de Jehovagetuigen én de half miljoen Roma en Sinti die door de nazi’s werden vermoord.
Dat nooit eerder een katholiek requiem voor Auschwitz werd gecomponeerd, vloeit ongetwijfeld voort uit het feit dat de Katholieke kerk na de oorlog al snel in de beklaagdenbank terecht kwam. Hadden twintig eeuwen anti-judaïsme niet het fundament gelegd, waarop het antisemitisme van de nazi’s kon groeien? Was Paus Pius XII niet medeplichtig omdat hij tijdens de oorlog zweeg over de jodenvervolgingen?
De overlevende Roma en Sinti in Europa hadden aan deze discussie part nog deel. Zij waren zélf katholiek, protestants of orthodox en hun vervolging onder de nazi’s had andere wortels dan de vervolging van de joden. Uit hun kring staat nu een componist op die het aandurft om een katholieke dodenmis voor Auschwitz te schrijven: Roger Moreno Rathgeb, Sinti en multi-instrumentalist. Afgelopen jaren werkte hij intensief aan zijn imposante requiem dat op 3 mei in Amsterdam in première gaat en op 4 mei in Tilburg wordt uitgevoerd. Op diezelfde avond wordt het door de NOS ook op televisie uitgezonden. Daarna gaat het requiem op tournee naar Krakau, Boekarest, Praag en Boedapest. Naar het Oost-Europa waar de nazi’s hun dodenkampen vestigden.
Op woensdag 18 april, aan de vooravond van de jaarlijkse herdenking van 4 en 5 mei, staat Roger Moreno Rathgeb centraal op een bijzondere uitvoering van het Wereldpodium. In de grote zaal van het Tilburgse Factorium vertelt Rathgeb over zijn werk als musicus, over zijn leven als Sinti in het Zuid-Limburgse Vaals, over zijn bezoek aan Auschwitz, over het zwijgen onder overlevenden van de kampen en, als vanzelfsprekend, over zijn requiem, geschreven voor groot orkest, orgel en zesstemmig koor. Met de muziekwetenschapper en theoloog dr. Willem-Marie Speelman, de historicus dr. Huub van Baar en de huisfilosoof van het Wereldpodium dr. Frans van Peperstraten wordt doorgepraat over het belang van Rathgebs dodenmis. Is het mogelijk om een katholiek requiem op te dragen aan álle slachtoffers van Auschwitz? Wat betekent dit muziekstuk voor de verwerking van Auschwitz onder de Roma en Sinti? Hoe zal het stuk ontvangen worden in Oost-Europa waar Roma en Sinti ook vandaag nog lijden onder vervolging en discriminatie? Kan deze muziek een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en emancipatie van een van de armste minderheden in het huidige Europa? Met prachtige muziek van Tabor, het ensemble van Roger Moreno Rathgeb, dat voor deze gelegenheid plechtige werken uit de Roma en Sinti-traditie ten gehore brengt. Presentatie: Ralf Bodelier.
Aan de vooravond van het Requiem, is een programma in samenwerking met het International Gipsy Festival in Tilburg. Voor meer informatie over het requiem en voor het bestellen van tickets voor uitvoeringen, zie de website ‘Requiem voor Auschwitz‘.
| Wat | Aan de vooravond van het Requiem |
| Wanneer | Woensdag 18 april 2012 |
| Tijd | 20.00-22.30 uur (ontvangst om 19.30 uur) |
| Waar | Factorium. Koningsplein 11.A Ingang: Bisschop Zwijsenstraat |
| Kosten | 5 Euro, inclusief koffie en pauzehapje [Wie door omstandigheden niet of moeilijk in staat is om de entreeprijs te betalen, heeft recht op een vrijkaartje. Een vermelding in het aanmeldformulier voldoet] |