Onderwijs, integratie, milieu en cultuur als speerpunten van een beter Tilburg?

Met de gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart wordt een periode van argwaan, verzuring en verstoorde verhoudingen in de Tilburgse politiek afgesloten. Althans als het goed is. TilburgDebatStad – het samenwerkingsverband tussen onder meer het Wereldpodium, de BrabantBalie, het Milieucafé, Studium Generale, het CultuurCafé en het ScienceCafé – voelde tijdens het Grote Verkiezingsdebat in popcentrum 013 de Tilburgse lijsttrekkers stevig aan de tand over hun doelen en idealen. Voor zowel trouwe fans als zwevende kiezers gingen elf van de twaalf lijsttrekkers met elkaar in debat over onderwijs, cultuur, het milieu en integratie. Partijprogramma’s en foto’s op verkiezingsborden verspreid door de stad veranderden hierdoor in tastbare doelstellingen en ‘echte’ mensen. Presentatoren Michel Jehae en Ralf Bodelier dwongen de lijsttrekkers met hun prikkelende vragen, humoristische opmerkingen en scherpe conclusies mooie praatjes achterwegen te laten en concreet te zijn.

To the Point
Omdat tijd schaars is en politiek concreet moet, kregen alle aanwezige lijsttrekkers bij de aftrap dertig seconden de tijd om de belangrijkste punten van hun partij onder de aandacht te brengen. Terwijl de secondes wegtikten, de alarmbellen rinkelden, het publiek voorzichtig applaudisseerde en soms bescheiden doch overtuigd ‘nee’ knikte vatten de lijsttrekkers hun formules voor een betere en leefbaardere stad vluchtig samen. Dat het beter of anders moet in Tilburg, daar lijkt iedereen het over eens te zijn.

Studenten Lust of Last?
Het eerste discussiethema ‘studenten’ wordt enthousiast ingeleid door Mark van Pelt, voorzitter van de Stichting Overleg Tilburgse Studentenverenigingen. Tilburg telt meer dan 26.000 studenten die, naast de grote financiële bijdrage die zij aan de stad leveren, van grote sociaal-maatschappelijke waarde zijn. ‘Moet Tilburg haar studenten koesteren?’ Alle lijsttrekkers zijn het roerend met elkaar eens dat de Tilburgse student een lust is in plaats van een last. Discussie over de vraag hoe Tilburg het potentieel van haar studenten moet benutten laat echter zien dat de verschillende partijen verschillende middelen voor ogen hebben om dit doel te bereiken. Waar Nell Schoenmakers (VSP) pleit voor betaalbare studentenwoningen en graag ziet dat studenten hun handen uit de mouwen steken in de zorgsector, streeft Johan van den Hout (SP) naar maatschappijkritische wetenschap door de Tilburgse student in te zetten bij onderzoeken. Maarten van den Tillaart (CDA) beoogt het imago van Tilburg als studentenstad te verbeteren door studenten vanuit de periferie – Stappegoor en Wandelbos – naar het hart van de stad te trekken door te investeren in een campus in de Spoorzone. Van den Tillaart pleit voor een duidelijke lange termijn focus door bedrijven naar Tilburg toe te trekken en dus banen te creëren voor afgestudeerden. Terwijl Joost van Puijenbroek (Trots op NL) Tilburg als stapstad wil profileren waarin de kwaliteit van ‘bier als smeermiddel’ niet onderschat moet worden, hamert Jan Hamming (PvdA) op het feit dat Tilburg niet slecht bezig is, maar dat er wel geïnvesteerd moet worden in sport en cultuur zodat studenten na hun studie in Tilburg blijven. Marjo Frenk (GroenLinks) laat zien dat ook politici heuse mensen zijn door de liefde aan te halen als bindmiddel. Het is namelijk de liefde voor Tilburg geweest die haar heeft doen besluiten om in deze stad te blijven. Daarom is het volgens Frenk belangrijk te focussen op de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van Tilburg.

De Stem van het Volk en Lonneke Kruisbergen
Omdat de stem van het volk in een democratie nou eenmaal de belangrijkste is, heeft Zetrepons voor TilburgDebatStad een onderzoek uitgevoerd waarin de mening van de Tilburger centraal staat. Bijna 75 procent van het volk lijkt het met onze politici eens te zijn dat Tilburg zich meer moet profileren als studentenstad. Ter ontspanning na de eerste discussieronde verzorgde aanstormend singer-songwriter talent Lonneke Kruisbergen met haar ontroerende stem een spetterend muzikaal intermezzo. Een ieder kreeg hierdoor de ruimte even op de voorgaande discussie te reflecteren, zich te ontspannen en klaar te maken voor dat wat nog komen ging.

Kunst en Cultuur in Tilburg levert meer op dan het kost
De discussie over het potentieel van de Tilburgse student verdween volledig uit beeld toen Frank van Pamelen, voormalig stadsdichter, zich in een raak en grappig gedicht hardop afvroeg of kunst en cultuur meer op leveren dan kosten. Toen eenmaal ‘het draaiende huis op de rotonde’ viel, liepen de gemoederen hoog op. Waar Möller (VVD) het liberalisme aanhaalt om zijn standpunt voor minder overheidbemoeienis- en geld kracht bij te zetten, vindt Frenk dat er voor de overheid juist een belangrijke rol is weggelegd. Deze moet zorgen voor een goed cultuurbeleid. De discussie krijgt een ‘kip-of-ei’ karakter zodra het fenomeen cultureel ondernemerschap wordt aangehaald. Trots op NL, de VVD, en D66 zijn van mening dat de politiek afstand moet nemen van kunst en cultuur zodat cultureel ondernemerschap op een zelfstandige manier winst oplevert. GroenLinks en de PvdA beargumenteren dat cultuur en ondernemerschap hand in hand gaan en dat cultuur een belangrijk punt is voor investeerders om naar Tilburg te komen. Het CDA geeft aan dat dit laatste een mooie gedachtegang is, maar dat die niet strookt met de realiteit. Delissen (TVP) neemt in deze discussie een gematigd standpunt in door haar waardering voor kunst en cultuur uit te spreken maar wijst erop dat excessen vermeden moeten worden. Zetrespons onderzocht dat bijna 75 procent van het Volk vindt dat kunst en cultuur Tilburg meer oplevert dan kost. Iets minder dan de helft van de Tilburgers is van mening dat het draaiende huis goed is voor het imago van haar stad waar eenzelfde deel van de mensen het hier juist niet mee eens is.

Een beter milieu begint bij..?
Na de pauze waarin er voorzichtig gelobbyd werd, jonge aanhangers van de PvdA met bedrukte vlaggetjes van ‘hun’ partij een spelletje zwaard vechten speelden in de foyer en sommige lijsttrekkers even stoom afbliezen door de anderen toe te brommen nu eindelijk eens goed te lezen wat er in hun partijprogramma staat, ging het debat weer daverend verder. Dat leuzen als het stoppen van klimaatverandering en vermindering van de uitstoot van koolstofdioxide voor niemand meer vreemd zijn en dat veranderingen broodnodig zijn, is niemand anno 2010 nog vreemd. Dat het isoleren van oude woningen goed is voor het milieu en daarmee een eerste stap voorwaarts is, daar is iedereen het roerend over eens. Ook al hebben sommigen er niet één woord aan vuil gemaakt in hun partijprogramma. Echter, de vraag welke veranderingen er moeten komen en door wie ze geïnitieerd moeten worden, zorgt wederom voor meningsverschillen in de politiek. Want hoewel het isoleren van woningen al jaren op de agenda staat is er voor deze maatregel nog nooit een meerderheid bereikt. Al snel blijkt waarom. De TVP ziet dit als een taak van het rijk en niet van de lokale politiek; de VVD beaamt het belang maar vindt dat de burger zelf moet betalen, de SP stelt dat erover gesproken moet worden en GroenLinks is duidelijk van mening dat het nu eindelijk eens over moet zijn met al die mooie praatjes die niet tot actie leiden. Isolatie wordt bewerkstelligd. Maar met welk geld en hoeveel woningen precies? Dat weet nog even niemand zeker als de alarmbellen rinkelen en het tijd is om de laatste discussieronde in te gaan.

Integratie
Rustige Arabische klanken begeleiden de ontroerende inleiding van Namira Tebbaa over Tilburgse allochtonen en integratie. ‘Allochtonen zijn een groot probleem, ze werken minder en vullende de gevangenissen’. Of ligt het eraan hoe je naar de cijfers kijkt? In perfect Nederlands en vol vechtlust stelt Namira Tebbaa de vraag wat ze moet doen voordat Tilburg helemaal tevreden is met haar en haar gezin. Integratie staat bij veel partijen niet meer als zodanig op de agenda. Toch zijn we de tijd van het wij-zij denken nog lang niet voorbij en zijn er genoeg problemen. Nordin Ghoudani van de Nederlandse Moslimpartij geeft aan dat zolang je onderscheidt blijft maken in groepen je niet verder komt. Möller (VVD) is van mening dat veel migranten een waardevolle bijdragen leveren aan Tilburg, maar dat we niet onze ogen mogen sluiten voor de grote groep die destructief bezig is. Hoe groot deze ‘grote’ groep precies is, is een definitiekwestie aldus Möller. Hij pretendeert hiermee absoluut geen PVV-light partij te zijn, maar durft de realiteit wel te benoemen en aan te pakken. De VVD wil moslimonderwijs verbieden, niet omdat ze ertegen zijn maar omdat de leerlingen van ‘zwarte scholen’ een enorme taalachterstand oplopen waardoor hun kansen reeds op vroege leeftijd verkeken zijn. Hamming (PvdA) belicht, zoals het een politicus betaamt, allereerst de positieve aspecten en verdiensten en pakt daarna meteen door op gewenste verbeterpunten. ‘Er moet geïnvesteerd worden op thema’s als werk, armoede en kinderen in de vijf probleemwijken’. Daarbij is Hamming geen voorstander van positieve discriminatie omdat de allochtoon een volwaardig burger wil zijn. Het CDA wil het niet meer hebben over specifieke groepen maar streeft naar een brede aanpak. GroenLinks sluit zich hierbij aan en zegt dat het over moet zijn met hokjesdenken.

Maar de kiezer beslist
Hoewel het laatste woord nog lang niet is gezegd over de daadwerkelijke bijdrage van allochtonen aan de samenleving, sluit Herman de Regt, wetenschapsfilosoof aan de Universiteit Tilburg, het debat af met een ter plekke geschreven geestige column. De politiek moet volgens hem niet te veel naar de burger luisteren, maar juist naar mensen die er daadwerkelijk verstand van hebben. En de kiezer? ‘Ja, die moet vooral veel geduld hebben, want alleen op die manier kan een democratische rechtstaat overleven’. Het levendige debat heeft weer eens wat stof doen opwaaien en aangezet tot denken. Op 3 maart mogen we (gelukkig) allen stemmen en zo kiezen wat wij het beste vinden voor Tilburg en onze toekomst.

Het Grote Geduld

Herman de Regt
Column uitgesproken tijdens
Het Grote TilburgDebatStad Verkiezingsdebat
28 februari 2010
Popcentrum 013 Tilburg

Het Grote TilburgDebatStad Verkiezingsdebat van vanmiddag, met als grote onderwerpen: studenten, cultuur, milieu, en migranten, kan onmogelijk worden samengevat in één zin. Doe ik toch een poging dan wordt het, met een kwinkslag, de volgende conclusie: “De Gemeente Tilburg voorfinanciert een concert van Guus Meeuwis in een geïsoleerd Draaiend Huis voor alcohol-vrij-bierdrinkende niet-westerse allochtone studenten, die daarna elkaar de liefde verklaren en na hun studie naar de Blaak emigreren”. Op die manier slaat Tilburg vier vliegen in één klap.

3 maart 2010, en daar gaan we weer. Behalve zij die voor het eerst gaan stemmen, de jongelingen, de hoopvollen, de enthousiastelingen, en behalve zij die opnieuw hun stem zullen uitbrengen, de idealisten, de volharders, de optimisten, zijn wij allemaal een beetje moe. Moe van de politiek.

Althans, dat is wat men ons op de mouw spelt. De ene na de andere politiek commentator geeft toe aan het gevoel dat de burgers het beu zijn. “Er is een kloof”, zeggen ze. “Er is een kloof tussen burger en politiek, tussen de straat en Den Haag, tussen de Heuvel en het Kasteel”. Zeggen ze. “De politiek na Fortuyn dient te luisteren naar de mensen in het land”. Roepen ze. “De politiek is met graagte teruggevallen in haar oude gewoontes: regeren vanaf het pluche van de Tweede Kamer, beslissingen nemen vanaf de kantelen van het paleis van Koning Willem II. Neerkijkend op het gepeupel, het volk, de Tilburgers”. Beweren ze. “Sterf, oude politiek! Ben trots en vraag wat de mensen willen. Doe wat het volk wil. Zegt het volk zus, doe zus, zegt het volk zo, doe zo. Voer het vaandel van de vrijheid en schreeuw uit: “De mensen zijn het zat, meneer””. Dat is de situatie zeggen ze. De analysten. De columnisten. De commentatoren.

Het is allemaal één grote misduiding. Het valt wel mee met de apathie, de onverschilligheid, van de burgers voor de politiek. De mensen zijn de politiek helemaal niet zat. Ja, ze zijn de huichelarij zat, de machtspelletjes, de leugens, de onwil, de onkunde, de achterbaksheid, en de arrogantie in politieke kringen, maar niet de politiek. Mensen willen echt wel vertegenwoordigd worden. Mensen willen echt wel democraten zijn. Mensen willen echt wel de raad de macht geven om beslissingen te nemen. Mensen willen echt wel via de politiek een beter leven voor henzelf en hun kinderen tot stand brengen.

Hoe kan het dan beter? Hoe kan de kwaliteit van het leven voor zoveel mogelijk inwoners van Tilburg, dat centrum van het universum, omhoog? Het kan door drie misverstanden uit de wereld te helpen.

Misverstand 1: Een politieke partij moet proberen zoveel mogelijk zetels te halen. Wat een onzin! De grootste willen zijn is het domste wat je kunt willen als politieke partij. Precies omdat het zo makkelijk is. Zoek de grootste gemene deler onder het volk en je wordt de grootste. Zoek de grootste onvrede onder het volk en je wordt de grootste. Zo moet het niet. Mensen weten heus wel dat er grote verschillende ideologieën zijn en verwachten die op de affiches. Ik hoef niet precies te weten of er een kinderboerderij in het Reeshofpark komt, hoe de Spoorzone het best ingericht moet worden, of hoe het Midi theater geëxploiteerd wordt. Ik wil kiezen uit: moet de overheid alles regelen of moet de vrijheid van het individu voorop staan; moet een groot verschil in inkomen mogelijk zijn, of moet het verschil tussen arm en rijk juist worden bestreden; vinden we een gids voor ons leven in de Bijbel of vertrouwen we op het natuurlijk menselijk verstand? Willen we alleen Cultura, alleen Industria, of beide? Dat zijn grote ideologische keuzes. Die wil ik maken. Als een uitgesproken partij toevallig de grootste wordt, is het volk uitgesproken.

Misverstand 2: Een politieke partij moet altijd luisteren naar de burgers. Wat een onzin! Als we dat doen krijgen we een onmogelijke politiek. Zelfs Fortuyn zei: “Ik zeg wat ik denk en ik doe wat ik zeg”. Het is juist goed dat er die kloof is. De politiek moet voor ons belangrijke problemen zien op te lossen. Niet door bij ons nog eens te komen vragen of en hoe dat dan moet. Ga het vragen bij mensen met verstand, bij mensen met kennis van zaken, bij mensen die kundig zijn. (Ik zal trots zijn op Tilburg als onze studenten – op elk niveau – uiteindelijk die cruciale deskundigen worden). Los dus op, politici, en wij rekenen jullie af op je prestaties, zoals overal gebeurt.

Het signaleren van deze twee misverstanden komt alweer te laat. Het circus draait alweer op volle toeren, het contact met de mensen wordt alweer meer dan ooit gezocht, en iedereen wil de grootste worden.

Daarom is het goed dat we ons nu concentreren op het derde misverstand. Deze keer niet aan de kant van de politici, maar juist aan de kant van de kiezer.

Misverstand 3: Politiek lost problemen stante pede op. Kiezers menen dat alle problemen als sneeuw voor de zon verdwijnen na de vorming van een nieuwe raad en een nieuw college. Onzin natuurlijk. Het gaat om zeer complexe problemen die tijd vergen om op een goede manier opgelost te worden. Dat betekent enerzijds dat de politiek de tijd moet durven nemen, maar vooral anderzijds dat de kiezer geduld moet hebben. Een democratie is één grote oefening in geduld. Langzaam gaat het beter. In alle opzichten. Zolang de kiezer zich opstelt als een ongeduldig kind is het voor politici onmogelijk als verstandig over te komen.

Geduld, mensen, geduld is een schone zaak.

Wie geen geduld oefent is een gevaar voor onze samenleving.

Uiteindelijk zal blijken dat een kopvoddentax een slecht idee is. In het ergste geval is er een oorlog voor nodig om dit duidelijk te krijgen – in het ergste geval staat de democratie zelf op het spel. Denk daar eens aan als u op 3 maart in het stemhokje staat.

Kies groots, kies op idealen, kies met geduld, kies met groot geduld.


Dr. Herman C.D.G. de Regt, geboren te Oss, studeerde Bedrijfskunde aan de Technische Universiteit van Eindhoven en Wijsbegeerte aan de Radboud Universiteit van Nijmegen (cum laude). Hij promoveerde in Nijmegen als wetenschapsfilosoof en werkt op dit moment als associate professor aan de Universiteit van Tilburg. In 2001 was hij verbonden aan het Department of History and Philosophy of Science, University of Cambridge (Cambridge, UK) en in 2007 aan de University Department of Philosophy, Princeton University (Princeton, New Jersey, USA).
De Regt schreef wetenschappelijke artikelen over de waarde van onze wetenschappelijke kennis, over de mogelijkheid het menselijke bewustzijn wetenschappelijk te bestuderen, en over de typisch Amerikaanse filosofie van het pragmatisme. Met Hans Dooremalen en Maurice Schouten schreef hij in 2007 het wetenschapsfilosofisch handboek Exploring Humans (Boom, Amsterdam).
In 2008 verscheen het succesvolle boek Wat een Onzin! Wetenschap en het Paranormale (Boom, Amsterdam, vierde druk) waarin hij samen met Hans Dooremalen de wetenschap verdedigt als de bron van onze beste kennis. Daarnaast schreef hij toegankelijke stukken over wetenschap en democratie, zoals het boek Verkeerd Verbonden! Hoe Nederland verzuimt problemen op te lossen (2006, Pepijn, Eindhoven, met Richard Engelfriet), maar ook over Europa en de Europese Unie, literatuur en wetenschap, Francis Bacon, wetenschap en religie, Intelligent Design, en andere onderwerpen. Hij was lange tijd vaste columnist voor Filosofie Magazine en de universiteitskrant Univers en er verschenen opiniestukken van zijn hand in NRC Next, NRC Handelsblad, Trouw, Brabants Dagblad, Openbaar Bestuur, en de Volkskrant.