Porno en erotiek; schuttingtaal of een mond vol tanden

Lovetoys in roze en Ultimate Lovetoys in paars beide verpakt in luxe geschenkdozen, vormden de opmaat naar het Wereldpodium van dinsdag 17 maart. Het publiek in de foyer, evenwichtig verdeeld over mannen en vrouwen, ouderen en jongeren, toonde geen openlijke belangstelling voor de artikelen. Slechts een paar dames wilden de massageolie wel eens op de huid voelen en ruiken. In dat opzicht bleken de gasten van het Wereldpodium vergelijkbaar met allochtone Nederlanders die zich, naar verluidt, nauwelijks in de winkels van Christine Le Duc laten zien. “Als ze al komen, komen ze voor middeltjes waardoor het allemaal zo lang mogelijk duurt”, weet Nicole van de Griendt, eigenaar van een aantal erotische winkels.

Dubbele betekenis
Een Wereldpodium met een intrigerende titel: ‘Jihad vs. Mc Porn’. Een verwijzing naar het boek van Benjamin Barber ‘Jihad vs Mc World’ over de machts- en waardenconflicten veroorzaakt door de globalisering en ook een hint naar de publicatie ‘Mc Sex en de pornoficatie van Nederland’ van de journalist Myrthe Hilkens die 17 maart volop in de Tilburgse schijnwerpers stond. Al snel bleek dat je met dit thema moet uitkijken want elke uitdrukking krijgt al snel een dubbele betekenis. Zo maakte presentator Meike de Jong een schatting, uiteraard was dat nattevingerwerk; en arabist Jan-Jaap de Ruijter vertelde dat elk Arabisch woord een erotische betekenis heeft. Of dat de Arabieren tot de meest seksueel ontwikkelde mensen maakt, was de vraag. In de 19e eeuw projecteerden romantische schilders hun erotische dromen op mooie, ronde dames in Turkse badhuizen of in Oosterse harems. In het Victoriaanse Europa moest toen alles immers bedekt blijven. 150 jaar later lijkt de situatie omgekeerd. Er zijn weinig beelden die ons nog shockeren terwijl in de islamitische wereld de seksuele contacten plaatsvinden zonder dat de buitenwereld er iets van ziet. “Op dit moment zijn er alleen verliezers”, stelde De Ruijter, “De strenge, behoudende volgers van de Profeet hebben de schoonheid van de religie en de schoonheid van de seksualiteit gekaapt en tot verboden gebied verklaard.” Op het Wereldpodium kreeg de arabist die werkzaam is aan de Universiteit van Tilburg, een kwartier spreektijd om zijn ervaringen met het dagelijkse leven in landen als Egypte uiteen te zetten. Hij deed dit op een poëtische en persoonlijke manier, zijn bijdrage is hier na te lezen.

Twee generaties
Voor de pauze ging het vooral over de vermeende pornoficatie van ons eigen land. Twee dames uit twee generaties, met uiteenlopende meningen werden om de beurt aan de tand gevoeld. Filosoof Marli Huijer vertegenwoordigde de eerste generatie feministes en vermeed elk moreel oordeel over porno en seksueel geweld. “Geweld hoort bij het leven”, betoogde zij, “Wereldwijd zijn meer vrouwen slachtoffer van geweld dan mannen maar dat komt door de machtsongelijkheid, niet door porno. De relatie tussen porno en seksueel geweld is nooit aangetoond.” Huijer brak een lans voor porno als een verrijking van het seksuele leven van mannen en vrouwen. “Door de beelden wordt je fantasie geprikkeld en krijg je een groter repertoire”, betoogde de hoogleraar filosofie en voormalig arts. Ralf Bodelier toonde een paar sites met grove en vernederende beelden en vroeg het nog eens: ‘Wie betaalt de prijs voor deze uitingen die overal op internet te vinden zijn?’ Huijer plaatste de voorbeelden in een groter verband en stelde dat er altijd een relatie geweest is tussen seks, geweld en onderdrukking. “Seks heeft te maken met kwetsbaarheid en zelfverlies”, filosofeerde zij, “Dit moet blijkbaar vaak gecompenseerd worden door machtsvertoon en geweld.”

Knuppel in hiphophok
Journalist Myrthe Hilkens liet zich wat gemakkelijker uit haar tent lokken en vertelde spontaan het verhaal dat geleid had tot de publicatie van haar boek. Via haar buurjongen, tevens DJ en op haar verliefd, raakte ze verzeild in de hiphopscene. Later verdiende ze als journalist haar brood door over dit genre te schrijven. Maar gaandeweg begon de seksistische taal van de rapnummers haar tegen te staan. “Ik was bang de knuppel in het hiphophok te gooien”, vertelde ze op het Wereldpodium, “Maar ik voelde mij ook zeer beperkt in mijn persoonlijke vrijheid als vrouw.” Met een eerste publicatie op internet raakte ze blijkbaar zo’n gevoelige snaar dat zij binnen de kortste keren te boek stond als expert op het gebied van porno en ‘pornoficatie’ in Nederland. Haar jonge leeftijd (toen 28) en vlotte uitstraling droegen daar zeker aan bij. Omdat zij stevig morrelde aan de heilige huisjes van de vrije seksuele moraal kreeg Hilkens veel over zich heen, zowel van de eerste generatie feministen als van mannen van een zekere leeftijd. “Het bombardement aan seksuele beelden via internet en films is vooral voor vrouwen beklemmend en vernederend en daarom extreem storend”, stelde Hilkens. Zij bepleitte een tegenbeweging vanuit school en thuis. Dat had zij ook al gedaan in haar artikel in het Brabants Dagblad van 17 maart.

Nare zaken
“Seksuele voorlichting op scholen is nagenoeg uit het programma geschrapt of wordt alleen nog in verband gebracht met nare zaken als soa’s, hiv of ongewenste zwangerschap”, meldde Hilkens op basis van verschillende onderzoeken. “Er zijn ook andere beelden mogelijk, zoals seks in combinatie met liefde en seksvriendelijke porno.”
Hilkens’ woordenstroom ging over in de muzikale verwerking van het thema door het Tilburgs vrouwenkoor ‘Des Unique’. In een uitgebreid lied stelden zij een ideale man samen.

Afrodisiacum
Vaste onderdelen van het Wereldpodium als de pauzehap en de zeepkist werden dit keer ingevuld door resp. een portie chocolademousse en de Tilburgse wethouder voor internationale samenwerking Gon Mevis.Deze laatste presenteerde geen afrodisiacum maar een nieuwe folder over ‘Tilburg Wereldstad’.
Na de pauze kreeg de zaal de gelegenheid om vragen te stellen aan de panelleden. José, die les gaf in seks, constateerde dat veel vrouwen hun eigen anatomie niet kennen. Onderwijsmensen bevestigden dat seksualiteit op school een moeilijk bespreekbaar onderwerp blijft en ook een studente genderstudies constateerde dat het in haar studie nooit over vrouwelijke seksualiteit gaat. Huijer en Hilkens vonden elkaar in de constatering dat vrouwen in dit opzicht de slag hebben verloren en geen taal of beelden hebben ontwikkeld om over hun eigen seksualiteit te praten. “We zijn blijven hangen in sociaal wenselijk gedrag en kunnen niet onder woorden brengen wat we zelf prettig en belangrijk vinden.”
Die poging werd wel ondernomen door het vrouwenkoor ‘Des Unique’. De dames gingen los in hun laatste lied en lieten weten: ‘Ik wil geen liefde maar lust. Heel graag zelfs, behalve een keer in de maand, dan heb ik meer behoefte aan innerlijke rust!’

Tekst: Marianne Dagevos
Foto’s: Marloes Coppes