“Vroeger was het vreedzaam in Joegoslavië,” vertelt Ivo Barac. “Mijn ouders hebben me van huis uit meegegeven dat ik geen onderscheid moest maken tussen mensen, ongeacht hun geloofsovertuiging of achtergrond.”

Ivo is opgegroeid in Kroatië en komt uit een gezin van vier kinderen. Hij is de jongste van het gezin, verder heeft hij drie broers en een zus. Zijn vader was de kostwinnaar en moeder zorgde voor het gezin. Zijn jeugd ziet er in eerste instantie vrij normaal uit. Hij gaat naar school en doet mee aan scouting net zoals de rest van zijn familie. Het belangrijkste is nog wel dat zowel hij als zijn omgeving in vrede leefden. Er werd geen onderscheid gemaakt tussen mensen op basis van geloof of etnische achtergrond.

In 1991 verandert alles. De Joegoslavische burgeroorlog breekt uit en landen roepen hun burgers op om zich aan te sluiten bij het leger. Op dat moment is Ivo 21 jaar. De prijzen schieten omhoog, sommige vrienden verdwijnen en veel dierbaren en kennissen worden beschoten. “Ik werd zowel door het Kroatische als het Bosnische leger opgeroepen om me aan te sluiten. Het leger kwam je gewoon bij de voordeur halen als je zelf niet ging”, vertelt Ivo. Hij noemt zichzelf een pacifist,  weigert om deel te nemen aan het bloedvergieten en duikt onder bij familie en kennissen. Zijn ouders hadden altijd goede hoop op verbetering van de situatie, vertelt hij. Dit hielden ze twee jaar vol. Ondertussen heeft de broer van Ivo voor zijn gezin geregeld dat ze konden vluchten. Hij heeft duizend euro aan een mensensmokkelaar betaald om Kroatië te verlaten. Op de dag van vertrek besluit de broer om niet te gaan. “Het was koud buiten en mijn broer wilde het risico niet nemen dat zijn kind ziek werd.” Ivo krijgt op dit moment de kans om in hun plaats te reizen. Hij krijgt twee uur bedenktijd, uiteindelijk zegt Ivo ja en komt zo terecht bij een mensensmokkelaar.

Bij de mensensmokkelaar aangekomen, beseft hij dat hij niet de enige is die op de vlucht slaat. Er zijn nog veertien anderen met hem. Dat gaf hem ergens wel een goed gevoel, zegt Ivo “We hadden elkaar, hierdoor kreeg ik een gevoel van geruststelling.” Ivo en de groep worden constant van A naar B gebracht en de mensensmokkelaars wisselen elkaar af. “We waren erg bang om gepakt te worden door het leger.” En zo zwierf Ivo van plaats naar plaats om uiteindelijk bij een ex-vriendin in een grensplaats terecht te komen. Familie die in Oostenrijk woonde, kon voor Ivo een Kroatisch paspoort regelen en zo kwam hij Oostenrijk terecht.

In 1994 komt Ivo in Nederland terecht bij vrienden in Rotterdam, hij voelt zich gelijk thuis. Inmiddels was ook de asielaanvraag van start gegaan. “Ik zag alles weer voor me”,  vertelt Ivo, “op het moment dat ik niet meer hoefde te vluchten besefte ik pas wat voor impact de vlucht op mij gehad heeft.” Het begin van zijn procedure wacht hij af  in het opvangcentrum in Gilze-Rijen. Eind 1994 krijgt hij een huis aangeboden in Tilburg. Hij leert de Nederlandse taal en heeft verschillende baantjes om uit te vinden wat hij nou daadwerkelijk leuk vindt om te doen. In 1999 eindigt de oorlog en kiest Ivo ervoor om in Nederland te blijven.

“Niks was meer hetzelfde, mijn toekomst lag in Nederland,” vertelt Ivo. Zijn ouders zijn de afgelopen jaren overleden, zijn zus woont ook in Tilburg en zijn twee broers in Bosnië en Oostenrijk.  Pas na zijn aankomst in Nederland kreeg hij last van posttraumatische stress. Door de vele gesprekken bij de GGZ heeft hij zijn ervaringen ondertussen grotendeels een plek kunnen geven. Verder heeft Ivo reismanagement en bedrijfskunde gestudeerd en heeft op dit moment een eigen zaak: balkan-café No Sikiriki aan de Trouwlaan in Tilburg. Hij doet de naam van No Sikiriki (geen zorgen) eer aan door zijn gasten lekker eten aan te bieden met een balkan-muziekje op de achtergrond.

Ivo Barac was te gast op het stadsstrand op woensdagavond 15 juli 2015. Gespreksleider was Kenan Avsjaloemov. Muziek was er van het Afghaanse gelegenheidstrio Ghafour, Habib & Aman.

Verslag: Kenan Avsjaloemov
Fotografie: Leroy de Leeuw