Wij, kindvluchtelingen willen dolgraag onderwijs volgen. Wettelijk hebben we daar ook alle recht op. Maar in de praktijk zijn er grote vertragingen. Ik had al verpleger kunnen zijn, meent de 19-jarige Afghaanse vluchteling Atiq Azizi.

In 2013 ontvluchten meer kinderen dan volwassen hun land. Steeds vaker vluchten ze zonder hun ouders of andere familie. Volgens de VN vroegen wereldwijd meer dan 25.000 alleenreizende kinderen asiel aan. Dit jaar zullen dat er zeker niet minder zijn. Alleen al op de grens van Mexico en de Verenigde Staten zijn het afgelopen half jaar 50.000 kindvluchtelingen gevonden. In Nederland arriveren jaarlijks tussen de 500 en 1000 nieuwe alleenstaande minderjarige asielzoekers.

Wie stuurt zijn kind nu alleen op zo’n lange en gevaarlijke reis? Vaak is het een wanhoopsdaad van ouders om hun kind een kans op een veiligere toekomst te geven. In Honduras en Guatemala worden kinderen uit arme families ingelijfd door criminelen en hun straatbendes. In Somalië, Congo en Zuid-Soedan lopen tieners grote kans om ontvoerd te worden om te vechten als kindsoldaat of te werken als seksslaaf. In Afghanistan, waar ik vandaan kom, probeert de Taliban jongens naar strenge Koranscholen te lokken om hen vervolgens in te zetten voor de Jihad.

Ook mijn ouders waren wanhopig. Ook zij wilden dat ik in veiligheid was. Zij schraapten al hun geld bij elkaar en betaalden een mensensmokkelaar om mij naar Europa te brengen. Na een nachtelijke tocht door de bergen kwam ik in Pakistan terecht. Vervolgens vloog ik via een Arabisch land naar Europa waar de tocht verder ging in busjes. Ik weet niet waar ik al die weken precies was. Met andere vluchtelingen zat ik verscholen in verschillende huizen en flats. We mochten niet naar buiten. Als vluchteling ben je volkomen afhankelijk van je smokkelaar.

In Nederland vroeg ik asiel aan. Het duurde meer dan twee jaar voordat er een definitief antwoord was. Dat luidde ‘nee’. Omdat ik op dat moment nog minderjarig was, kon ik blijven tot mijn 18e verjaardag. In die tijd leerde ik meer over de wetten en regels hier. Ik begreep dat ik hier veilig was en alles moest en kon vertellen om een verblijfsvergunning te krijgen. Dat heb ik gedaan. Met de aanvullende gegevens ben ik sinds kort formeel erkend als vluchteling.

In september begin ik met een opleiding: verpleegkunde op mbo-niveau. Ik kan instromen in het 2e jaar. Daar heb ik erg veel zin in. In de zorg kun je andere mensen helpen en verpleegkunde is een vak waar je overal ter wereld wat aan hebt. En pas wanneer je een vak leert, kun je ook je eigen geld verdienen. Wanneer het aan mij had gelegen, dan had ik de opleiding allang afgerond en kon ik nu aan vervolgopleiding op hbo-niveau beginnen.

Volgens Internationaal- en Nederlands recht heeft ieder kind in ons land recht op onderwijs. Dat geldt dus ook voor kindvluchtelingen. Maar de praktijk is anders. Zo krijg je les in het asielzoekerscentrum waar het niveau van de leerlingen enorm verschilt. Daarom leer je er veel minder dan je zou willen leren. Bovendien zijn er niet zoveel lesuren als op een gewone school. In 2011 mocht ik naar de eenjarige internationale schakelklas om Nederlands te leren. Eindelijk schoot het op. Ik was in een half jaar klaar. Maar vervolgens mocht ik weer niet verder leren, omdat ik nog geen officiële verblijfsvergunning had. Pas in 2013 kon aan een tweejarige opleiding beginnen aan het roc die toegang biedt tot het mbo. Binnen een jaar had ik mijn diploma. En nu ik erkend vluchteling ben, kan ik in september echt gaan beginnen.

Ik ben blij en dankbaar dat ik in Nederland veilig op kan groeien. Maar het is niet gemakkelijk om als kind alleen in een ver en vreemd land te wonen. De onzekerheid of je mag blijven is groot en duurt erg lang waardoor je voortdurend gespannen bent. Bovendien kon ik twee jaar lang geen enkele contact krijgen met mijn familie in Afghanistan. Had ik meer lessen gehad, dan had dat me afleiding en structuur geboden. Nu ik weet dat mijn familie veilig en gezond is, en nu ik met mijn opleiding mag beginnen, tel ik mijn zegeningen. Maar ik zou graag zien dat alle andere kindvluchtelingen onderwijs kunnen krijgen op hun niveau. Dan kunnen ook zij werken aan hun toekomst. Daar winnen niet alleen de kindvluchtelingen veel mee. Het is ook heel goed voor Nederland.

Atiq Azizi (19) ontvluchtte op 15-jarige leeftijd in zijn eentje Afghanistan en woont in Tilburg. Op woensdagavond 16 juli vertelt Atiq zijn levensverhaal in de reeks ‘Avonturiers uit nood’ op het Tilburgse stadsstrand. Avonturiers uit Nood is een initiatief van het Wereldpodium & Amnesty International en onderdeel van Piushaven Levend Podium. Aanvang is 21.00 uur. Zie ook www.wereldpodium.nu.

Dit opiniestuk verscheen in het Brabants Dagblad op 15 juli en in het Nederlands Dagblad op 16 juli.