Volg ons:

Verslag, foto’s en video’s van de Peerke Donderslezing 2018

Verslag, foto’s en video’s van de Peerke Donderslezing 2018 op 14 oktober bij Theater De Nieuwe Vorst.
Verslag: Marianne Dagevos
Fotografie: Karla Hoffman
Video: Anja de Loos

Verslag

Nieuwe helden, ‘Arabische Peerkes’ brengen barmhartigheid nog steeds in praktijk

Verslag van de 7^e Peerke Donderslezing, uitgesproken door Petra Stienen
Tilburg, 14 oktober 2018

Het voorbeeld van Peerke Donders vertalen naar andere tijden en andere plaatsen. Dat was de intentie van Petra Stienen in deze zevende Peerke Donderslezing. Dee roep om barmhartigheid, waardigheid en medemenselijkheid klinkt nog steeds en wordt nog steeds in praktijk gebracht.

Als eerste maakte Stienen de stap van Petrus Donders naar Frans van der Lugt, beter bekend als pater Frans, in Homs (Syrië). Ook hij was verknocht aan zijn nieuwe land, sprak de taal, kende de mensen en wilde bij hen blijven, ook toen de nood hoog werd. Hij moest dit bekopen met zijn leven: in 2014 werd pater Frans vermoord. Stienen noemt hem haar ‘spirituele vader’, een icoon van barmhartigheid.

Bij deze ene vertaling van het voorbeeld van Petrus Donders naar onze tijd wil ze het echter niet laten. Frans van der Lugt was immers ook een missionaris en een witte man. Volgens Stienen wordt het voorbeeld ook weerspiegeld in Arabische Peerkes (m/v), burgers die zich geweldloos en van onderaf inzetten voor mensenrechten en een vrije wereld. Ze noemt hen ‘de mensen van het midden’ of ‘de derde stem’, een stem die veel te weinig wordt gehoord in de gepolariseerde media.

Beeld nuanceren
Doel van het hele programma bij deze Peerke Donderslezing was om het beeld te nuanceren van wat vaak generaliserend ‘de Arabische wereld’ wordt genoemd. De beeldvorming van deze wereld kenmerkt zich door geweld, terreur en chaos. De kleur zwart overheerst en overschaduwt de veelkleurigheid en diversiteit van het gebied. Want er is meer, in de Arabische wereld zijn veel burgers die snakken naar meer vrijheid en meer rechtvaardigheid en die creatieve mogelijkheden zoeken om dat te bereiken.

Sjoukje Rietbroek, voormalig correspondent in Marokko vertelt dat er in dat land gemiddeld 70 demonstraties per dag zijn, sommige verlopen rustig volgens een vast ritueel en andere zijn behoorlijk heftig, tot aan dreiging met zelfmoord toe. Ook zelf had Rietbroek regelmatig aanvaringen met het regime als ze haar perskaart moest verlengen of haar verblijfsvergunning moest regelen. Na een paar jaar tegenwerking besloot ze terug te gaan naar Nederland en vanuit hier het Marokkaanse activisme te steunen.

De Marokkaanse cartoonist Mohand Abttoy, al sinds 1993 in Nederland, wees op de machtsongelijkheid in Marokko tussen de Arabische elite (ongeveer 20%) en de Berberbevolking (ongeveer 80%). De Berbers worden systematisch achtergesteld als het gaat om onderwijs, infrastructuur en werkgelegenheid. De opstand in de Rif, al begonnen in 1958 en durend tot de dag van vandaag, gaat daarover. Opstanden en protesten worden met geweld neergeslagen en leiders worden gearresteerd maar de roep om gelijke rechten leeft steeds weer op. Rietbroek noemt Marokko het land ‘waar alles kan omdat niets mag’.

Ook Samira Hakim, actief in het biculturele netwerk Transunited NL, spreekt over de grote tegenstelling tussen wat formeel niet bestaat maar informeel gewoon doorgaat. Zij vertelt dat in de jaren 50 en 60 Casablanca het centrum was waar je terecht kon voor geslacht veranderende operaties. Die tijd is voorbij omdat de politieke islam steeds meer aan invloed wint.

Drie voorbeelden uit Syrië
Van Marokko gaan we naar Syrië als Stienen drie voorbeelden presenteert van vrouwen die zich inzetten voor mensenrechten, meer in het bijzonder vrouwenrechten. Ze noemt Razan Zeitouneh die een onafhankelijk website opzette om te berichten over mensenrechtenschendingen. In 2013 werd zij met haar man en twee andere vrouwen – de Douma4- ontvoerd en sindsdien is niets meer van hen vernomen.
Een ander voorbeeld is de organisatie ‘Women Now for Development’ die in centra in Syrië en Libanon empowerment- en leiderschapscursussen organiseert voor vrouwen. In een video focust de organisatie op wat het voor vrouwen betekent om weken te moeten leven in bunkers en schuilkelders zonder vrouwentoiletten en zonder maandverband.

Ten slotte zoomt Stienen in op ‘Action for Hope’ een organisatie die culturele projecten organiseert waar kunstenaars en mediamakers gekoppeld worden aan vrouwen en kinderen in vluchtelingenkampen. Samen werken ze aan producties waar met muziek en theater de gemeenschap wordt opgebouwd en versterkt.

Liefde voor taal en cultuur
Nieuwe helden, Arabische Peerkes, worden niet alleen in de schijnwerpers gezet door Petra Stienen maar ook door co-referent Jan Jaap de Ruiter. Zijn held, Obaida Alomari, zit gewoon in de theaterzaal van de Nieuwe Vorst. Vanuit het Syrische Deraa, is hij via een barre tocht door Libië en Europa, terechtgekomen in Oisterwijk en nu druk bezig om zich voor te bereiden op een studie politicologie in Nederland. Ook noemt De Ruiter het lichtend voorbeeld van Tunesië waar onlangs een wet is aangenomen tegen racisme en voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen, homo’s en hetero’s.

Beide Arabisten delen de liefde voor de Arabische taal en cultuur die zoveel moois heeft voortgebracht en nog steeds voortbrengt, veelal onbekend in Nederland. Stienen geeft een voorbeeld: ‘Waar in Europa maak je het mee dat een stadion vol mensen de gedichten van een hedendaagse dichter uit het hoofd reciteert? Met de gedichten van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish (1941-2008) gebeurt dat’.

Muziek en zang
Niet alleen woorden vulden het programma van de Peerke Donderslezing, ook was er muziek en zang en het bekende pauzehapje. Dat hapje (onder meer harirasoep en couscous) werd verzorgd door Rachid el Hajoui van de eerste Nederlandse Couscousbar, gevestigd in Tilburg.

Zang kwam van de veelzijdige performer Hind Hakki. Ze had twee nummers speciaal voor deze gelegenheid gemaakt met twee conservatoriumstudenten Mattia Matranga uit Italië en Patrick van der Sluis uit Polen. Een lied ging over de twee werelden ‘Marokko en Nederland’ die Hakki in haar eigen identiteit combineert. Na de pauze zong ze nog over haar stad 013, door de burgemeester Theo Weterings in zijn openingswoord getypeerd als ‘wereldstad’ en ‘inclusieve stad’, een plaats waar men de gedachten wil scherpen en uit de comfortzone wil komen om een frisse kijk te ontwikkelen op belangrijke en lastige onderwerpen. En dat gebeurde allemaal tijdens de Peerke Donderslezing.