Oplaaiende vuurkorven, erwtensoep en samoozas, muziek en veel persoonlijke verhalen. Op maandag 24 december 2012 presenteert het Wereldpodium de derde editie van Wintervuur. Migranten, vluchtelingen, asielzoekers, expats en oorspronkelijke Tilburgers treffen elkaar op een gloedvolle Kerstavond in theater de Nwe Vorst in Tilburg. Warm je aan het vuur, warm je aan de verhalen.

Wintervuur is bestemd voor gelovigen en ongelovigen, voor binnen- en buitenlanders, voor ouders en voor kinderen (vanaf circa 11 jaar). Wintervuur laat zich inspireren door migratie- en reisverhalen. Het centrale thema is de reis die uitmondt in een nieuw leven in ongewisse omstandigheden.

Met de levensverhalen van de migranten/vluchtelingen Oleg Fateev (Moldavië), Fara Omarzada (Afghanistan), Jamal Okai (Ghana/Soedan), Mohammad Soroush (Iran) en Vusi Kweyama (Zuid-Afrika). Met de toneelvoorstelling Vertreksvergunning van de Syrische vluchteling George Tobal. Met vuuracrobatiek van Jose Reyes (Mexico) en workshops Afrikaanse dans door Cynthia van Soest. Wethouder Berend de Vries en een illegale vluchteling vertellen over hun ‘uitwisseling’. En een interview met freelance journaliste Henny de Boer, net terug van de Syrische grens. In de binnentuin: vuur, erwtensoep en muziek van o.a. het kerstnachtensemble Bekske Troost (Conny Essbach, Sander van der Schaaf, David Cornelissen), de Herdertjes (Christien Rijnen e.a.). En speciaal voor de jeugd: het verhaal van tiener Omar Dweik (Palestina), de kinderfilm Kidz in da Hood, marshmallows roosteren bij het vuur en hennatatoeages door Farah Wijdane. Ook kunt u Mahjong spelen met Mahjongclub De Vier Winden. Voor meer informatie zie de uitgebreide programmabeschrijving. Presentatie: Karin Bruers, Ralf Bodelier, Meike de Jong e.a.

Nb. Dit jaar is er open inloop in de zalen. Reserveren voor een bepaald programma-onderdeel is niet mogelijk. De zalen sluiten 5 min. na officiële aanvangstijd of wanneer de zaal vol is. Het voorlopige zalenschema.

Datum: Kerstavond, maandag 24 december 2012
Tijd:  20.15 tot plm 23.30 uur (inloop vanaf 19.15 uur, na afloop naborrelen)
Locatie: Theater de Nwe Vorst, Willem II Straat 49 in Tilburg
Entree: 7,50 Euro (inclusief hapjes: 13,50 euro per persoon)

Wintervuur sluit aan op Fakkels voor Vrede 2012. (Combikaart mogelijk)

Het is niet meer mogelijk om te reserveren voor Wintervuur 2012.

In Wintervuur werkt het Wereldpodium samen met het Huis van de Wereld. Wintervuur wordt mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Brabant, de Gemeente Tilburg, het Prins Bernhard Cultuurfond en de Tilburgse Koerier

Kerstavond 2012. De derde editie van Wintervuur: een sfeervolle ontmoetingsavond rond persoonlijke verhalen van vluchtelingen en migranten. Tussen oplaaiende vuurkorven en wereldmuziek treffen migranten, vluchtelingen, asielzoekers, expats en oorspronkelijke Tilburgers elkaar in de zalen, tuin en kamers van Theater De Nwe Vorst.

Vertellers waren Oleg Fateev (Moldavië), Fara Omarzada (Afghanistan), Jamal Okai (Ghana/Soedan), Mohammad Soroush (Iran), Vusi Kweyama (Zuid-Afrika) en (speciaal voor de jeugd) Omar Dweik (Palestina/Nederland). De Syrische vluchteling George Tobal speelde zijn solovoorstelling Vertreksvergunning en Cynthia van Soest (Ghana) gaf workshops Afrikaanse dans.  Wethouder Berend de Vries en een illegale vluchteling vertelden over hun ‘uitwisseling’. En er was een interview met freelance journaliste Henny de Boer, net terug van de Syrische grens.  In de binnentuin: vuur, erwtensoep en muziek van o.a. het kerstnachtensemble Bekske Troost (Conny Essbach, Sander van der Schaaf, David Cornelissen) en de Herdertjes (Christien Rijnen e.a.). Op zolder de kinderfilm Kidz in da Hood, in de Rode Salon hennatatoeages door Farah Wijdane en hapjes uit India, Malawi en Marokko en bij de bar Mahjong spelen met Mahjongclub De Vier Winden. De Grande Finale bestond uit  vuuracrobatiek van Jose Reyes (Mexico) en Birke Loonen onder het genot van een glaasje glühwein of warme chocomelk. Voor meer informatie zie de uitgebreide programmabeschrijving.

Foto’s: Marloes Coppes

The Loving Heart is een documentaire van de Tilburgse filmmaker Wouter Verhoeven over een even tijdloos als urgent probleem: de wereldwijde armoede van honderden miljoenen mensen.  In The Loving Heart maakt hij een emotionele, avontuurlijke en confronterende reis, die ons de wereld toont zoals we hem nog nooit hebben gezien. We reizen door de hooglanden van de Andes, de binnenlanden van Tanzania, de jungle van Bolivia en de de sloppenwijken van Bombay, Nairobi en Lima. Als kijker worden we getuige van de levens van de hoofdpersonen die dagelijks leven in extreme armoede. Gaandeweg ontdekken we dat in elk mens, rijk of arm, een groot potentieel schuilt. Wouter Verhoeven nam zijn film op over een periode van elf jaar in in India, Kenia, Tanzania, Ecuador, Peru, Bolivia, Japan, de Verenigde Staten en Nederland. Dit speciale Wereldpodium vindt plaats in de grote zaal van het Goretti Gebouw in Tilburg. De film wordt voorafgegaan door een interview met Wouter Verhoeven door Ralf Bodelier en een nagesprek met de bezoekers.  Voor meer informatie over The Loving Heart  www.wouterverhoeven.com.

The Loving Heart. Aanvang 20.30. Einde 22.45  Reserveren niet nodig. Kaartjes 4 euro bij de kassa van het Goretti gebouw. Wilhelminapark 53/54 Tilburg.

De Trailer: Wouter Verhoeven: The Loving Heart

Jaarlijks sluit Nederland zo’n tienduizend vreemdelingen op. Deze mensen zitten niet vast omdat ze iets hebben misdaan. De enige reden dat ze achter de tralies verdwijnen, is omdat ze wachten op de behandeling van hun asielverzoek of op hun uitzetting. Wie denkt dat de gevangen gezette vreemdelingen onder een lichter regime vallen dan een gedetineerde moordenaar of verkrachter komt bedrogen uit. Een vreemdeling die in in de cel verdwijnt, wordt doorgaans strenger behandeld.

Hard regime
Anders dan een strafrechtelijk gedetineerde, verblijven ze gemiddeld zestien uur per dag op cel, hebben ze geen recht op arbeid en onderwijs, noch op incidenteel verlof bij, bijvoorbeeld, overlijden van een familielid. Lees hier de persoonlijke verhalen van Jean-Marie, Ruth, Justine, Rinaldo en anderen in vreemdelingendetentie.
Ooit was het zo dat Nederland andere landen aansprak op hun gebrekkige mensenrechtenpraktijk. Vandaag lijkt het eerder andersom. Zelfs landen als Azerbaidjan, Ecuador en Brazilie kloppen nu aan bij de VN-Mensenrechtenraad en doen hun hun beklag over Nederland. Landen als Zweden en Australië uitten al eerder forse kritiek op ons land.
Maar volgens het demissionaire kabinet Rutte is er niets aan de hand. Minister Spies zegt dat Nederland vreemdelingen alleen opsluit als ‘laatste redmiddel’. Volgens de Verenigde Naties is dat simpelweg onwaar.

Op zoek naar alternatieven
Samen met Amnesty International gaat het Wereldpodium op 9 oktober 2012 op zoek naar de werkelijkheid achter de Nederlandse tralies. Hoe ziet de Nederlandse vreemdelingendetentie er uit? Hoe pakt het vergelijk uit met andere westerse landen? Zijn er geen andere mogelijkheden om uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit te krijgen? Hoe kunnen de omstandigheden van vreemdelingen in detentie worden verbeterd?

Hoofdgasten zijn voormalig gedetineerden uit Congo, Iran en Somalie die uit angst niet met naam en toenaam in deze aankondiging willen staan . Commentaar komt van Prof. dr. Anton van Kalmthout, hoogleraar straf- en vreemdelingenrecht en vreemdelingendeskundige Annemarie Busser van Amnesty International Nederland. Wereldpodium huisfilosoof dr. Frans van Peperstraten verzorgt de afrondende reflectie.
Theater de Nwe Vorst in Tilburg. Entree: 5 euro. Aanvang 20.00 stipt.

Dit Wereldpodium wordt mogelijk gemaakt door de Haella-stichting.

Nu al meer weten? Bekijk het dossier Vreemdelingendetentie van Amnesty of de Zembla-aflevering ‘De gevangenen van Gebouw 4‘  (Januari 2012)

[formidable id=69]

Wie aan Nederland denkt, denkt aan vrijheid. Maar voor ongeveer tienduizend vreemdelingen geldt dit niet. Terwijl zij niets crimineels hebben gedaan, zitten ze in vreemdelingendetentie.

Op dinsdagavond 9 oktober organiseerde het Wereldpodium op initiatief van Amnesty International het Wereldpodium ‘In het land van Slot & Grendel’ over vreemdelingendetentie. Een onderwerp waarover Nederland regelmatig wordt gekapitteld door landen die soms zelf worden aangesproken op hun mensenrechtenbeleid.

Van de vreemdelingen die Nederland opsluit, wordt vaak gedacht dat zij worden gestraft voor iets crimineels. Namens Amnesty wil Annemarie Busser deze misvatting uit de wereld helpen. Zo blijkt het niet strafbaar om zonder geldige papieren in Nederland te zijn. Busser: ‘Het is niet crimineel om vreemdeling te zijn. Je kunt hier legaal wachten tot de overheid je een verblijfsvergunning geeft.’ ‘Maar niet-burgers die een verblijfsvergunning wordt ontzegd, hebben de plicht het land te verlaten’, zegt Anton van Kalmthout, hoogleraar straf en vreemdelingenrecht. ‘Wanneer zij dit niet doen, heeft de overheid het recht om hen als uiterste middel in gevangenschap te nemen om zo de uitzetting gemakkelijker te maken. Maar dit uiterste redmiddel wordt in Nederland veel te vaak ingezet.’

Dat overkwam Mkimbizi, een asielzoeker uit Oost-Congo die binnenkort weer voor de rechter moet komen om uitsluitsel te krijgen over zijn tweede asielaanvraag. Na zijn eerste asielaanvraag werd hij niet geloofd, maar een uitzetting lukte ook niet. Want, zo vertelt Mkimbizi, ‘ik wilde niet terug keren omdat ik doodsbang was voor mijn leven’. Vier maanden bracht hij door in het detentiecentrum in Zeist. Uiteindelijk werd hij ‘geklinkerd’. Hij belandde op straat na een mislukte uitzetting.

Te streng regime

Omdat Mkimbizi en duizenden andere vreemdelingen in vergelijkbare situatie niets verkeerds hebben gedaan, zou je denken dat het gevangenisregime voor hen zachter is dan voor moordenaars of verkrachters. Dit is echter niet het geval, zo vertelt gespreksleider Ralf Bodelier die de gasten namens het Wereldpodium interviewt. Zo verblijven ze gemiddeld 22 uur per dag in een cel, en dit is veel langer dan andere gedetineerden. Ze mogen niet werken, niet studeren, amper luchten, een uurtje per week bezoek ontvangen en geen contact onderhouden met de buitenwereld.

Ook Van Kalmthout is resoluut in zijn oordeel: Het regime is veel te straf. ‘De ruimtes zijn te klein, er is geen tijd en plaats om te recreëren, er is daar niets te doen. Dit is geestdodend en heeft dan ook een negatieve invloed op de psyche van mensen die toch vaak al veel hebben meegemaakt.’

Geen papieren

Een tweede ex-gedetineerde op deze avond, is de uit Iran afkomstige ‘Alex’. Hij is een tot het christendom bekeerde moslim en vreesde in Iran te worden opgepakt en ter dood veroordeeld. Alex, die jarenlang voor een grote Duitse firma als IT-specialist werkte, kon op een nieuwe baan rekenen in Canada. Maar hij strandde tijdens een overstap op Schiphol toen zijn mensensmokkelaar er met zijn geld en paspoort vandoor ging. Samen met zijn echtgenote meldde hij zich bij de politie. Tot zijn verbazing werd hij gescheiden van zijn vrouw en bijna drie maanden opgesloten op Schiphol-Oost.

Alex, zo blijkt, is kwaad. Hij weigert de term detentiecentrum in de mond te nemen. ‘Het is een gevangenis. We mochten niets. Wanneer ik om de zoveel tijd mijn vrouw even zag, mocht ik haar niet aanraken. In psychologisch opzicht zijn we er beiden ziek van. Nu moet ik over twee weken weer naar de rechter. Het enige ‘misdrijf’ dat ik zou hebben gepleegd is het niet beschikken over papieren. Zonder paspoort wil Canada me niet, terug naar Iran kan ik niet. We hebben geen idee wat er met ons gaat gebeuren.’

Waarom kent Nederland eigenlijk zo’n strenge regime? Volgens Alex gaat het om afschrikking, om de boodschap: ‘Je moet niet naar Nederland komen.’ Dit werd hem ook door de bewakers gezegd. ‘Ze hopen dat je vrienden en familie opbelt die ook uit hun land willen vluchten en dat je tegen hen zegt: ‘kom niet naar Nederland’.’

Zweden als voorbeeld

Voor Amnesty International is een menswaardiger vreemdelingendetentie een speerpunt. Met een maximumdetentie van 18 maanden is het zicht op uitzetting wel heel ruim genomen. En opsluiten van vreemdelingen hoeft nog niet te betekenen dat zij onder een extreem hard bewind vallen. Zijn er andere mogelijkheden? ‘Die zijn er zeker’ zegt Annemarie Busser van Amnesty. Als voorbeeld haalt zij Zweden aan. ‘In de jaren 90 hanteerden de Zweden hetzelfde systeem als wij nu in Nederland hebben. Daar ging echter het roer om. Een ambtenaar moet nu aantonen dat het noodzakelijk is dat de vreemdelingen worden opgesloten. Sindsdien wordt voornamelijk gewerkt met borgsommen en enkelbanden. Het resultaat is dat zij nu 7 centra hebben waar gemiddeld zo’n 35 mensen gevangen zitten. Busser benadrukt dat er geen enkele reden is, waarom ook in Nederland geen vergelijkbaar regime kan worden ingevoerd.

Voor de bezoekers van deze avond worden ‘geklinkerd’, krijgen ze nog een analyse mee van Frans van Peperstraten, huisfilosoof van het Wereldpodium. Aan de hand van een boek van de Zuid-Afrikaanse schrijver John Coetzee (Wachten op de barbaren, 1980) vraagt van Peperstraten zich af wat de Nederlandse vreemdelingendetentie met óns, de Nederlanders doet. Wie voor lange tijd hardvochtig optreedt, wórdt ook hardvochtig. Een veel minder vaak toegepast detentiebeleid, dat bovendien veel milder wordt uitgevoerd, is niet alleen veel beter voor hén, de vreemdelingen, maar ook voor óns, de vreemdelingenbewaarders, aldus Van Peperstraten.

Verslag: Marjan van Gilsing (Amnesty International)

Foto’s: Marloes Coppes

De opkomst van grootmacht China is overrompelend. Het land trok afgelopen decennia honderden miljoenen mensen uit de armoede. En hoewel de economische groei van China sinds 2010 afneemt, scoort zij voor 2012 nog steeds boven de 8 procent. Met China profiteert de rest van Azië en grote delen van Afrika.

Tegelijkertijd protesteren steeds meer Chinezen tegen de communistische dictatuur. Een herdenking van het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 wordt met harde hand onderdrukt. Naar schatting vinden in China rond de 50duizend opstanden per jaar plaats. China breidt in hoog tempo haar leger uit en jaagt een wapenwedloop aan met Japan, Zuid-Korea, India en zelfs Australia. Sommigen vrezen de ontploffing van de Chinese vastgoedbubbel, waarna het land in een diepe crisis kan belanden.

Wat weten we van China? En wat betekent de opkomst van het land voor ons? Voor onze werkgelegenheid? Voor onze veiligheid? Wordt de 21e eeuw inderdaad de eeuw van China? Of herstellen Europa en de Verenigde Staten hun macht uit de 20e eeuw?

Gastsprekers worden t.z.t. bekend gemaakt.

Datum: woensdag 26 september 2012
Tijd: 20.00 – 22.30 uur. Ontvangst om 19.30 uur.
Locatie: Theater de Nwe Vorst, Willem II Straat 49, Tilburg.
Entree: 5 Euro*

Dit debat wordt mede mogelijk gemaakt door Provincie Noord Brabant.

[formidable id=66]

“Wat kunnen wíj doen, u en ik, tegen het groeiende cynisme over ontwikkelingssamenwerking?” Zo vat presentator Ralf Bodelier de kernvraag van deze avond samen. Zes gasten proberen deze vraag vanavond te beantwoorden. Het publiek, dat om de gasten heen zit, praat mee. Eindconclusie: het beste tegengeluid is een eigen verhaal, klein en concreet.

Mirjam Vossen onderzoekt bij het CIDIN de denkbeelden over OS en leidt de avond in. Op het eerste gezicht lijkt er geen probleem. Bijna tweederde van de Nederlanders vindt het belangrijk mensen in ontwikkelingslanden te helpen. Maar een groeiende groep mensen twijfelt of het geld goed wordt besteed. In 1994 had 87 procent daar nog vertrouwen in, nu 60. De twijfel wordt gevoed door berichten in media. Vossen vat de denkbeelden samen in de draagvlakparadox: “We weten weinig van ontwikkelingssamenwerking, we vinden dat het moet, maar twijfelen of het nut heeft.”

Robert Dijksterhuis, ontwikkelingsdeskundige van het Ministerie van Buitenlandse zaken, is vanavond ‘huisfilosoof’. Hij vindt de nu veelgehoorde uitroep ‘ontwikkelingssamenwerking werkt niet, dus schaffen we het af’ opmerkelijk. “Omdat Diederik Stapel fraudeerde, schaffen we toch ook de psychologie niet af.” Ook zou hij graag zien dat de echte problemen in OS meer aan bod kwamen in de discussies. “Zeventig procent van de armen woont niet meer in arme landen, maar in India of China. Landen die zeggen geen hulp meer nodig te hebben.”

Ook acteur en filmmaker Peter Sterk praat vanavond mee. Hij maakt ‘cynische’ filmpjes over ontwikkelingssamenwerking zoals .. Ali, weinig te lachen?  Wat wil Sterk bereiken? “Met dit milde cynisme en humor hopen we jongeren tot nadenken aanzetten. Wij willen vooral de discussie aanzwengelen; wij hebben geen pasklare antwoorden.”

Ook Tabitha Gerrets stortte zich op eigen wijze in de discussie over ontwikkelingssamenwerking. Ze startte de Facebookgroep ID-leaks die inmiddels 240 vrijwilligers telt. De leden proberen op allerlei internetfora mythes en misverstanden over hulp recht te zetten. Niet door met cijfers of rapporten te zwaaien, maar door eigen ervaringen en kennis  tegenover het cynisme te zetten. “Ik noem het een gezond stukje tegengas. Ik ben niet op een missie, maar leg gewoon uit dat hoe de organisaties die ik ken werken. Dat er goed nagedacht wordt over de lange termijn en dat de problemen complex zijn.” Op de vraag hoe het komt dat mensen niet beter geïnformeerd zijn, antwoordt Tabitha dat veel mensen gewoon de tijd niet nemen of hebben om zich er in te verdiepen. “Dat is geen onwil. Ik heb een keer geflyerd in de trein. Iedereen was bereid naar me te luisteren en veel mensen stelden vragen.”

Na de pauze komt Jan Drissen aan het woord, directeur van festival Mundial en Mundial Productions. Op de Floriade treedt momenteel een groep dansers op afkomstig uit de sloppenwijken van Delhi en Kenia. Zij zijn in hun eigen land gescout en hebben, begeleid door Mundial, gezamenlijk de productie opgezet. Drissen: “Onze ervaring is dat cultuur positief ontvangen wordt en dat het publiek ook het verhaal er achter willen horen. Bovendien biedt cultuur een ander perspectief op ontwikkelingssamenwerking dan honger en ellende.” ‘Brengt het de artiesten ook verder?’ is een vraag uit het publiek? “Ja, optredens in het buitenland geven artiesten aanzien en zelfvertrouwen, en vaak en hogere fee”, antwoordt Drissen.

Laatste spreker is Kees van den Broek, directeur van het Liliane Fonds dat zich inzet voor kinderen met een handicap in ontwikkelingslanden. Hoe slaagt het Liliane Fonds er in 100.000 Nederlanders te werven als donateurs? “Wij houden het klein”, zegt Van den Broek. “We laten mensen zien dat zij een verschil kunnen maken voor een kind.” Het Liliane Fonds, vertelt Van den Broek, zet kinderen nooit als zielig weg, maar fotografeert ze lachend en ‘sterk’. “Natuurlijk kun je een kind zonder been of oog sneu vinden. Maar wij appelleren aan de wil om de wereld mooier te maken voor een kind. Ja, dat kun je morele verantwoordelijkheid noemen.” Zouden zielige foto’s niet meer donateurs opleveren? “Misschien op korte termijn. Maar dat willen we niet. Hoop is uiteindelijk een betere focus.”

Dijksterhuis sluit de avond af. Om de beeldvorming positiever te maken, kan iedereen een tandje bijzetten in uitleg en informatie geven over wat moderne ontwikkelingssamenwerking is. En dat is niet alleen een waterput slaan of school bouwen, volgens Dijksterhuis, maar zeker ook veiligheid bieden door bijvoorbeeld in Liberia rechters op te leiden en te ondersteunen. Hij heeft deze avond ‘respect’ als sleutelwoord gehoord. “Ik spreek mensen in Afrika die zeggen ‘jullie zien alleen zielige kindjes in Afrika, niet dat wij al jaren een economische groei van 6 á 7 procent hebben’. Mensen in ontwikkelingslanden willen respect voor hun ideeën en normen over bijvoorbeeld homoseksualiteit, geen opgedrongen westerse, humanistische waarden. Maar bovenal willen ze zichzelf kunnen ontwikkelen.”

Reactie bezoeker

“Mensen zien mij nog te vaak als een wandelende geldautomaat”

Naam: Edith Tulp (52)

Woonplaats: Amsterdam

Beroep: Freelance journalist en ontwikkelingswerker bij Fair pen foundation

Samen met? Ik ben alleen gekomen

Waarom hier? Ik ben lid van een denktank over beeldvorming in ontwikkelingssamenwerking

Komt u veel cynisme tegen? Je hoort en leest veel over de strijkstok en de bodemloze put. Maar, eerlijk gezegd, ik kan ik er zelf ook wel wat van. Ik ben héél kritisch, ook op ons eigen werk.

1e reactie op de avond: Leuk, en een prettige sfeer.

Boeiendste gast? Tabitha Gerrets van ID-leaks. Zij bieden een nieuwe, frisse invalshoek in de discussie over ontwikkelingssamenwerking.

Opgemerkt: Ik was het niet eens met de eindconclusie van Robert Dijksterhuis. De elite, de hoogopgeleide bovenlaag in Afrika eist inderdaad respect. Maar in de dorpen eisen mensen hulp. Ze zien mij nog vaak als een wandelende geldautomaat. Daar moet de mentaliteit nog om naar geloof in eigen kunnen.

Minpunt: Ik had graag wat meer uitgesproken meningen gehoord.

Wat neemt u mee naar huis? Als het woord respect valt, betekent dat meestal dat het ergens ontbreekt. Ik denk dat ik daar nog een weblog aan ga wijden.

Foto’s: Marloes Coppes Verslag: Marga van Zundert

Het is een zonnige vrijdagmiddag in mei. Zo’n tweehonderd eerstejaars studenten van de opleiding welzijn van het ROC Tilburg wonen een bijzondere editie van Wereldjournalisten bij in theater de Nieuwe Vorst. Het thema is mensenrechten. Een belangrijk onderwerp volgens projectleider Stevie Ray de Vries Andries. Hij presenteert deze middag, die hij samen met een aantal andere tweede- en derdejaars studenten heeft opgezet. “We hebben deze middag georganiseerd, omdat jullie als welzijnswerker zeker te maken gaan krijgen met mensen waarvan de mensenrechten geschonden zijn” opent Stevie Ray deze middageditie. “Vandaag horen jullie verhalen van mensen die ons vertellen hoe het is om te leven in een land waar mensenrechten stelselmatig worden geschonden.”

Corinne Trommelen geeft een korte introductie over mensenrechten. Ze is gastdocent bij Amnesty International. Ze vertelt dat in het belangrijkste document over mensenrechten – de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948 – dertig mensenrechten zijn vastgelegd. In veel landen, zoals Afghanistan en Iran, worden deze mensenrechten op grote schaal geschonden. Bijvoorbeeld omdat er geen vrijheid van meningsuiting is, er wordt gemarteld en de doodstraf vaak wordt toegepast.

Vrijheid van bewegen is een ander mensenrecht dat lang niet overal vanzelfsprekend is. Zoals in Israel en de Palestijnse Gebieden. Medepresentator Maarten Raaimakers geeft het woord aan gastspreker Baha Hilo, die samen met Kristel Letschert in Nederland is om actie te voeren voor hun olijfbomencampagne. Baha is Palestijn. Hij ervaart iedere dag wat het is om niet vrij te kunnen bewegen. Baha woont in het Palestijnse Bethlehem, ongeveer tien kilometer van het in Israel gelegen Jeruzalem. Het is voor hem vrijwel onmogelijk om naar Jeruzalem te gaan. De Israëliërs hebben een 700 kilometer lange muur om de Palestijnse Westelijke Jordaanoever gebouwd. Voor Baha is het gemakkelijker om naar Nederland te reizen dan naar Jeruzalem. Hij moet dan wel vanuit Jordanië vliegen. Het Palestijnse vliegveld is in 2002 gebombardeerd en Palestijnen mogen niet vliegen vanuit het Israëlische Tel Aviv.

Vanaf 1948 zijn Palestijnen massaal uit Israel gevlucht en verjaagd. Tot die tijd woonden joden, moslims en christenen hier goed samen. Zionisten zagen Israel als een Joodse staat. Joden en Palestijnen raakte in conflict met elkaar. De meeste gevluchte Palestijnen wonen nog steeds in vluchtelingenkampen in de omringende landen en zijn dus nooit teruggekeerd naar Israel. Een deel van hen woont in de Palestijnse Gebieden. De Israëliërs proberen nog steeds om land van de Palestijnse Gebieden in te palmen. Ze vernielen huizen en olijfbomen, een belangrijke inkomstenbron en symbool voor Palestijnen. Zeshonderdduizend olijfbomen zijn vernield vanwege het bouwen van de muur of de uitbreiding van Joodse nederzettingen. Vandaar dat Baha en Kristel met hun olijfbomencampagne zijn gestart. Elke vernielde olijfboom planten ze terug. Soms worden de bomen opnieuw vernield, maar die planten ze opnieuw weer terug. Eén olijfbomenveld hebben ze tot drie keer toe herplant. Zich niet verder laten verjagen van hun grondgebied is zo ongeveer de enige manier van verzet die Palestijnen kunnen plegen. Een Palestijns leger is er niet. Interviewer Harrie Mrijen wil weten wat het Westen kan doen om een eind te maken aan de gespannen situatie in Israel en de Palestijnse Gebieden. Volgens Baha krijgt Israel veel steun van het Westen, vooral vanuit de VS. Europa zou moeten stoppen met het ondersteunen van Israel.

Na een kort intermezzo van Erol Altin op zijn saz is het woord aan Fereshteh Moradi. Ze is negentien jaar geleden gevlucht uit Iran. Voor die tijd was Iran een ‘modern’ land. Maar sinds de moslims de macht hebben overgenomen van de sjahs is het slecht gesteld met de mensenrechten. Na de revolutie is het leven in Iran compleet veranderd. Jongens en meisjes leven gescheiden. Vrouwen worden onderdrukt. Homoseksuelen krijgen de doodstraf. Overspelige vrouwen wacht steniging. Als je steelt, wordt je hand afgehakt. Allemaal zaken afkomstig uit de Shariawetgeving van 1400 jaar geleden.

Interviewer Mart Hazebroek vraagt hoe Fereshteh in Nederland terecht is gekomen. Fereshteh wilde rechten studeren, maar dat mocht niet omdat ze vrouw is. Ze is toen verpleegster geworden en ging zich inzetten voor vrouwenrechten. Ze deelde pamfletten uit over gelijke rechten en nam deel aan vieringen. Op een avond kwam ze thuis van haar werk – ze was toen 17 jaar oud – en kreeg een waarschuwing dat ze moest vluchten. Zonder afscheid te kunnen nemen van haar familie is ze gevlucht naar een vluchtelingenkamp in Irak. Daar woonde ze zeven jaar, maakte er twee oorlogen mee en moest toen opnieuw vluchten naar Turkije. Inmiddels was ze net bevallen van haar eerste kind dat begon te huilen toen ze de grens over staken. Ze heeft geluk gehad dat ze niet is gesnapt. Veel vluchtelingen overleven hun vlucht niet. Ook veel van haar politiek actieve vriendinnen zijn indertijd geëxecuteerd.

Vanuit Turkije kwam Fereshteh uiteindelijk in Nederland terecht. Ze volgde een opleiding tot maatschappelijk werker. In 2002 kwam ze in haar werk voor Stichting Vluchteling voor het eerst in aanraking met eerwraak. Ze dacht dat zoiets in Nederland niet zou bestaan, maar kwam erachter dat immigranten hun eercultuur meenemen naar Nederland. Sindsdien geeft ze trainingen aan vrouwen en meisjes die onderdrukt worden vanuit de eercultuur waarin ze gezien worden als bezit. Ze leert deze vrouwen op te komen voor zichzelf en wat hun rechten zijn. De trainingen zijn zeer succesvol, helaas is er steeds minder subsidie voor. Naast haar werk als voorlichter en trainer eerwraak zet Fereshteh zich nog steeds in voor vrouwenrechten in Iran. Iedere acht uur wordt daar een vrouw geëxecuteerd. Morgen gaat ze naar een demonstratie in Amsterdam. Om te protesteren tegen de Fatwa die is uitgesproken tegen een Duitse rapper omdat hij rapte over vrouwenrechten in Iran. Terug naar Iran kan ze niet. Pas als het Islamitisch regime weg is, kan ze weer terug. Ooit zal die tijd komen, want negentig procent van de Iraniërs wil volgens Fereshteh geen Islamitisch regime. Tot die tijd gaan mannen die een vrouw vermoorden onder het mom van eerwraak vrijuit in Iran.

Tekst: Ilse Vossen

Ontwikkelingshulp ligt onder vuur. Van alle kanten wordt betoogd dat de traditionele hulp van westerse organisaties, deels betaald met belastinggeld, aan arme landen in het zuiden zijn langste tijd gehad heeft. We vinden dat onze eigen problemen voorgaan, of dat de hulp niet werkt en dus weggegooid belastinggeld is, of particuliere initiatieven onvoldoende zijn afgestemd op een hulpvraag, of dat de hulp niet meer van deze tijd is.

Maar de problemen waarmee ontwikkelingshulp zich bezighoudt, zijn de wereld niet uit: honger, droogte, voedselschaarste, onderdrukking, slechte gezondheidszorg en onderwijs, gebrek aan schoon drinkwater en hygiëne, conflicten en ‘natuurrampen’ zijn aan de orde van de dag. Voor sommigen een bewijs van dat de hulp niet werkt, voor anderen reden om niet op te geven.

Buiten de wereld van de officiële ontwikkelingshulp om, voelen veel mensen, organisaties en bedrijven zich verantwoordelijk voor de wereld waarin zij leven. Zij willen ‘iets doen’. Particuliere burgerinitiatieven zijn talrijk, het bedrijfsleven doet aan ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’, jongeren doen vrijwilligerswerk in ontwikkelingslanden, en ook de traditionele ontwikkelingsorganisaties beraden zich op hun rol en verantwoordelijkheden. Ze zijn, met andere woorden, begaan met wat we maar even kortweg ‘armoedebestrijding’ noemen.

Waarom, en hoe doen ze dat? Wat denken ze te bereiken? Doet het ertoe of er vraag is naar hun initiatief? Hoe weten ze of ze verschil maken? Welke rol speelt eigenbelang – en hoe erg is dat? En welke rol vinden ze dat de overheid/de belastingbetaler moet spelen?

Over deze vragen praten we met en over o.a.

– Maastrichtse scholieren die via Global Explorations op locatie ontwikkelingsprojecten doen;
– Nelleke Barning over het Global Food Project van DSM (bedrijfsleven);
– Abakoula Argalales over zijn organisatie Aman Iman (particulier initiatief).

Hun verhalen en ervaringen worden van kritisch en opbouwend commentaar voorzien door mensen die juist wél in de officiële ontwikkelingshulp zitten:
– Jeroen de Lange, PvdA-woordvoerder internationale samenwerking 2e kamer;
– Eline van Drongelen, directeur van het Mondiaal Centrum Maastricht;
– Sara Kinsbergen, expert Particulier Initiatief CIDIN.

Datum: 23 mei 2012
Tijd: 20:00 tot 22:00 uur
Locatie: Centre Céramique, Avenue Céramique 50, Maastricht. Ingang aan de kant van het Plein.
Entree: Gratis
Gespreksleiding: Felix Meurders.
Meer informatie: www.sphinxmaastricht.nl
Dit debat is een coproductie van Sphinx Maastricht, NCDO en Het Wereldpodium.

Dit debat is een onderdeel van de zesdelige debatreeks over Ontwikkelingssamenwerking. Deze debatreeks is een initiatief van het NCDO en het Wereldpodium. Klik hier voor meer informatie over deze debatreeks. 

Zes Nederlandse debatpodia organiseren bijeenkomsten over vertrouwen in ontwikkelingshulp.

Terecht of niet, ontwikkelingshulp staat in een negatief daglicht. Veel Nederlanders lijken het vertrouwen te verliezen in de mogelijkheden van ontwikkelingsorganisaties om iets te doen aan de bestrijding van extreme armoede in het Zuiden.

Over dit gebrekkige vertrouwen in de hulp, organiseren zes debatcentra dit voorjaar bijeenkomsten. Is het wantrouwen in de hulp terecht? Moet en kan het worden hersteld? Hoe verklaren we de opmerkelijke paradox dat Nederlanders weliswaar hun vertrouwen in de hulp verliezen, maar zich wél in willen zetten voor een wereld met minder armoede? De debatreeks is een initiatief van het NCDO (www.ncdo.nl) en het Wereldpodium.

Op woensdag 18 april organiseerde Debat aan de Markt in Enschede een avond rond de vraag ‘Heeft de wereld Nederland nodig, of heeft Nederland de Wereld nodig. Hoofdgast was voormalig minister van ontwikkelingsamenwerking Jan Pronk. Ook spraken Gerrit Grotenhuis (algemeen directeur Rabobank Enschede) Lucy Engelen (landelijk voorzitter Partin) ir. Jan Vervoort (Stichting Hakkuna Matata) en Kwame Aviane (Afrika deskundige uit Ghana).

Op woensdag 25 april organiseert Arminius in Rotterdam samen met de debatsite Joop.nl een avond rond de vraag ‘Zijn nieuwe vormen van niet-institutionele ontwikkelingshulp een volwaardig alternatief voor de bestaande institutionele?’ Een van de gasten is journaliste Marcia Luyten. Meer informatie op www.arminius.nu.

Aanvang mei (datum staat nog niet vast) organiseert Lux in Nijmegen een avond rond de ‘My Own NGO’. Betrokkenen buigen zich over de vraag ‘Waar staan particuliere hulpprojecten ten opzichte van de ontwikkelingshulp gegeven door de Nederlandse overheid en internationale NGOs?’ Hoofdgast (onder voorbehoud) is Staatsecretaris Ben Knapen van Ontwikkelingssamenwerking. Verdere sprekers zijn Sarah Kinsbergen (onderzoeker, CIDIN) Annie Manders (Partin, onder voorbehoud). De presentatie is in handen van Lau Schulpen (CIDIN). Meer informatie op www.lux-nijmegen.nl.

Op woensdag 23 mei organiseert Sphinx in Maastricht een avond over de paradox ‘iedereen doet aan ontwikkelingshulp – ontwikkelingshulp werkt niet’. Hoofdgast is Jeroen de Lange, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA en woordvoerder ontwikkelingssamenwerking. Verdere gasten zijn scholieren die ontwikkelingswerk gaan verrichten via Global Explorations, een vertegenwoordiger van een particulier initiatief uit Niger, een woordvoerder van DSM en het Mondiaal Centrum Maastricht. De gespreksleiding is (onder voorbehoud) in handen van Felix Meurders.

Op vrijdag 15 juni  organiseert het Groninger Forum in Groningen een avond over de vraag ‘Op welke leest schoeien we ontwikkelingssamenwerking anno nu?’ Sprekers worden te zijner tijd bekend gemaakt. Voor meer informatie op www.groningerforum.nl.

Op donderdag 6 september organiseert het Wereldpodium in Tilburg een avond over de vraag ‘Wat kunnen we doen om het negatieve beeld over ontwikkelingshulp te veranderen?’ Hoofdgast (onder voorbehoud) is misdaadverslaggever en groot voorstander van ontwikkelingssamenwerking Peter R. de Vries. Verdere gasten zijn Jan Drissen, directeur festival Mundial en Kees van den Broek, directeur Lilianefonds. Meer informatie op www.wereldpodium.nu.

Reactie bezoekers Wereldpodium 18 april 2012: Aan de vooravond van het Requiem voor Auschwitz

Naam: Jobi van Ven (69)
Woonplaats: Haghorst
Beroep: yogadocente
Samen met?
 “Ik ben alleen gekomen, maar ik denk dat er meer koorleden komen.”
Waarom hier?
“Ik ben lid van het gelegenheidskoor dat het Requiem voor Auschwitz zal uitvoeren. Ik wil graag meer horen over de achtergrond.”
Uw favoriete requiem?
“Het requiem van Brahms, prachtige muziek en een mooie tekst.”
Eerste reactie op het podium ..
“Een mooie, bijzondere avond. En de hapjes waren zalig.”
Minpuntje?
“Ik vond het deel over kunst na Auschwitz met de filosoof wat abstract, maar de musicoloog vond ik weer erg leuk.”
Opgemerkt:
“De hel in de teksten van Roger Moreno Rathgeb verwijzen niet naar de hel uit de bijbel maar naar de hel van Auschwitz. Dat geeft toch een ander perspectief op het werk. Niet het geloof maar het herdenken staat centraal. Dat vind ik prettig, want het leed is voor iedereen gelijk. Ik kan het requiem nu met meer overtuiging zingen.”
Wat neemt u mee?
“Letterlijk de muziek van Moreno’s band Tabor. Die melancholische, vrolijke liederen met tragische ondertoon raakten echt een snaar bij mij. Ik heb geld geleend van een medekoorlid om de CD te kopen. Meer figuurlijk neem ik de vragen mee die altijd weer opkomen rondom Auschwitz: Hoe kan het dat de ene mens de ander dit aan doet? Maar ook: Wat had ik gedaan?”
Komt u nog eens terug?
“Ik denk het wel. Ik was nog niet eerder bij een Wereldpodium, maar vond deze avond erg geslaagd.”

Naam: Hans Coninx (57)
Woonplaats: Tilburg
Beroep: directeur Basisschool De Cocon
Samen met?
“ Mijn zoon.”
Waarom hier?
“Ik kom vaker naar het Wereldpodium. De oorlog en klassieke muziek interesseren me beide, dus het thema sprak me erg aan.”
Uw favoriete requiem?
“Vooral de requiems van Fauré en Dvo?ák vind ik prachtig.”
Eerste reactie op het podium ..
“Een hele boeiende avond. Interessante sprekers, veel invalshoeken en ontroerende muziek. Een mooie opmaat ook naar het requiem zelf, ik ga een van de laatste kaartjes bemachtigen.”
Minpuntje?
“Nee, ik heb genoten. Ook al heb ik nu de halve finale wedstrijd van Barcelona gemist. ”
Opgemerkt:
“Een mevrouw uit het publiek vertelde dat ze zo getroffen was door een borstrokje dat ze in Auschwitz zag. Zelf is het beeld van een martelbank me intens bijgebleven na een bezoek aan Dachau. Opvallend dat een bepaald beeld een mens raakt en alles gaat vertegenwoordigen.”
Wat neemt u mee?
“Wat me trof was het grote taboe dat er bij de Roma en Sinti leeft rondom hun leed in de Tweede Wereldoorlog. En cultuurwetenschapper Huub van Baar had een erg verhelderend verhaal over de achtergrond en de oorsprong van de volken.”
Komt u nog eens terug?
“Ongetwijfeld. Het was een mooie avond, en het is leuk dit zo samen met mijn zoon te ondernemen.”

Interviews: Marga van Zundert
Foto’s: Wendy Presser

Een muzikaal monument voor alle slachtoffers

De paaskaars brandt, het crucifix hangt en de kerkbank staat gereed. De entourage hoort bij een mis, een dodenmis zelfs, een requiem. Een moderne versie van deze oude liturgische muziek, is het centrale thema van het Wereldpodium van 18 april in het Factorium. Dit requiem, dat op 4 mei in première gaat in Tilburg, – een paar fragmenten uit de digitale versie zijn te horen op het Wereldpodium- is geschreven door muzikant en componist Roger Moreno Rathgeb, een Nederlandse Sinti met een Limburgs accent.

Verslagen

Reactie bezoekers Wereldpodium 13 maart 2012: De ideologie van de PVV

Naam: Fred Greve (58)
Woonplaats: Goirle
Beroep: onderwijs auditor
Samen met: echtgenote
PVV –standpunt: Als ze aan de macht komen, ga ik emigreren. Ik heb vanmiddag nog eens een artikel van Menno ter Braak uit 1937 gelezen over de opkomst van fascisme. Hij wijst wrok, onvrede en rancune aan als belangrijkste oorzaak. Verontrustend is dat Ter Braak ook zegt dat er niet veel tegen te doen is omdat de wrok geen reële basis heeft.
Opmerkelijk: Herman Vuijsje en Willem Schoonen leken bang om politiek correct te zijn. Jan Jaap de Ruiter had daar gelukkig minder last van.
Minpuntje: Helaas pakte Willem Schoonen van Trouw de beste vraag van vanavond niet echt op. De vraag kwam van één van de studenten: ‘Hoe verschillen democratie en mediacratie?’. De PVV bepaalt momenteel de agenda. Hoe kan dat? De media zeggen dat hun lezers het willen lezen. Maar vraag het de mensen en die wijzen naar de media.
Mee naar huis: Ik ben er niet geruster op geworden. Die Harrie van den Berg van de PVV is een slimme man. Hij is vanavond niet echt in de problemen gebracht. Heel salonfähig speelt hij in op allerlei vooroordelen. Zo mobiliseert de PVV onvrede, zonder werkelijk idealen te hebben.
Terug: Ik kom regelmatig naar het Wereldpodium. Ik vind het een haast ouderwets goed initiatief. En van mij mogen er meer van dit soort ‘nationale’ thema’s aan bod komen, ook al heet het ‘Het Wereldpodium’.

Ingrid was er niet, en de enige Henk die er was, verklaarde zich nooit zo’n Henk te hebben gevoeld maar best een Ingrid te willen ontmoeten. Verder veel jongeren en ouderen die samen de zaal van De Nieuwe Vorst goed vulden. Geïnteresseerd waren ze, en hier en daar bezorgd over de ideologie van de PVV. De quiz na de pauze leverde zelfs een echte PVV-kenner op. Petje af voor deze geïnteresseerde volger van het nieuws en wellicht ook van de tweets van Wilders. Die heeft namelijk 160.000 volgers op Twitter, zelf volgt hij niemand.

Schijnelite
En zo kwam het publiek bij dit Wereldpodium van alles te weten over de PVV en haar voormannen. Wilders bijvoorbeeld, woonde ooit in een kibboets in Israël, een opvallende jeugdfoto herinnerde daar nog aan. Uit een filmpje bleek dat partij-ideoloog Bosma erg geestige toespraken kan houden. Hij schreef ook ‘De schijnelite van de valse munters’ een vuistdik boek over de opvattingen van de PVV. Dit boek was aanleiding voor arabist Jan-Jaap de Ruiter, van de Universiteit van Tilburg, om die ideologie eens grondig te analyseren. Zijn boek leverde het thema voor dit Wereldpodium, dit keer een Nederlandse kwestie met internationale uitstraling. Diezelfde dag immers debatteerden de leden van het Europese parlement de hele dag over een resolutie voor de Nederlandse regering tegen het PVV-meldpunt.

Filosofen
Veel deelnemers aan het debat dit keer. Onder hen PVV-statenlid Harry van den Berg en publicist Herman Vuijsje die optrad als secondant van presentator Ralf Bodelier. Medepresentator Ilse Vossen inventariseerde de vragen van twee filosofiestudenten en van het publiek. Onder filosofen en filosofiestudenten is overigens niemand te vinden die de PVV openlijk steunt.

Bashen
Voor de pauze besprak De Ruijter de belangrijkste resultaten uit zijn analyse. Hij gaf aan dat Bosma voortdurend een zwart-wit wereldbeeld presenteert dat geen recht doet aan de complexe werkelijkheid. Bosma heeft kritiek op alles wat elite is, heeft geen goed woord over voor de islam en de moslims, positioneert het christendom als leidraad voor onze samenleving en pleit voor bescherming van verworven rechten. De Ruijter vergeleek doelbewust de PVV niet met fascistische of nationaal-socialistische partijen, omdat hij geen tegenstellingen wil creëren. Wel had hij kritiek op het bashen van moslims; deze opstelling van de PVV leidt tot uitsluiting en maakt de kans op extremisme alleen maar groter, aldus De Ruijter. PVV’er Van den Berg bestreed de discriminatie van moslims: alle mensen die zich aan de wet houden, mogen in dit land wonen, verklaarde hij. Wel moet de immigratie stevig worden beperkt, tot maximaal 1000 migranten per jaar. De verzorgingstaat gaat niet samen met een immigratiestaat, aldus de PVV’er.

Discriminatie
Ook Herman Vuijsje verzette zich tegen de vergelijking met het fascisme. De problemen die de PVV benoemt zoals criminaliteit, overlast in wijken en ongebreidelde immigratie, zijn reëel, aldus Vuijsje. Omdat andere partijen deze thema’s jarenlang hebben genegeerd, kon de vrijheidspartij in een gat springen en veel stemmen winnen.

Cyriel Triesschein van antidiscriminatiebureau Radar liet weten dat het niet hard te maken is of sinds de opkomst van de PVV, de discriminatie door moslims of van moslims is gedaald of gestegen. Veel belangrijker voor de cijfers zijn gerichte oproepen om discriminatie te melden. Zo zijn de meldingen over discriminatie op etnische afkomst gedaald maar die op geloof, sekse en geaardheid toegenomen.

Het Nederlandstalig duo Koek & Trommel schreef speciaal voor de gelegenheid een lied over de draken in de klas van juf Van Aken en andere vijandsbeelden die ons angst aanjagen. Hun advies: liever de haat elimineren en zorgen voor elkaar. In de pauze zorgde het blokje kaas met augurk en zilveruitje, voor een stevige bite. Het geheel natuurlijk bevestigd aan een prikkertje met Nederlandse vlag.

Waan van de dag
En zo vond op het Wereldpodium een ontmoeting plaats tussen een academicus, publicist, directeur van een anti-discriminatiebureau, PVV-politicus en een hoofdredacteur. Allemaal mensen die veel óver elkaar praten, maar heel weinig mét elkaar in gesprek zijn.

Willem Schoonen, hoofdredacteur van dagblad Trouw, liet weten de PVV geen single-issue partij te vinden maar één die moeilijk te plaatsen is in het politieke spectrum. Op sociaal-economische thema’s links, op maatschappelijke orde rechts. De oproep van sommige Trouw-lezers om Wilders minder media-aandacht te geven, wilde hij niet honoreren. Vuijsje vond dat Nederland een diverse, kwalitatief goede, geschreven pers heeft maar dat de pers op televisie zich te veel door de waan van de dag laat leiden. Schoonen beaamde dit, volgens hem was die tendens echter tijdelijk. Fatsoen en rust, zonder schreeuwerigheid, dat samen is een groeimarkt, aldus de hoofdredacteur.

Tegenstellingen
Het laatste woord was voor huisfilosoof Frans van Peperstraten. Hij wees op drie tegenstellingen met afbreukrisico voor de toekomst van de PVV. De spanning tussen vrijheid en nationalisme die vooral negatief uitpakt voor het internationale bedrijfsleven; die tussen de autoritaire organisatie en de populistische stem waardoor het volk zich op termijn niet meer vertegenwoordigd voelt en die tussen de media-aandacht en de resultaten. Politieke resultaten worden immers behaald door compromissen te sluiten en niet door vijanden te maken via de media. Hoe de toekomst van de PVV eruit ziet, hangt ervan af of andere politieke leiders opstaan met een goed verhaal over de thema’s die Nederlanders bezighouden, zo luidde de conclusie van de huisfilosoof.

Tekst: Marianne Dagevos
Foto’s: Marloes Coppes

‘Het duurt iets langer eer je in slaap valt.’ Met die opmerking typeerde Frans van Peperstraten zijn nacht in een politiecel. Hij bleek een van de weinigen van het Wereldpodiumpubliek met ervaring op dit terrein. Voor de meeste anderen waren gevangenis, huis van bewaring, penitentiaire inrichting of EBI slechts termen ‘van horen zeggen’. In een dynamische spoedcursus onder de titel ‘Hotel Bajes’, brachten Ralf Bodelier en de gastsprekers daar verandering in. Op de theatervloer werden de contouren van cellen zichtbaar en voelbaar.

Drie thema’s
Frans van Peperstraten maakte dit Wereldpodium zijn entree als huisfilosoof en bewees meteen zijn ‘praktisch nut’. Aan het eind van de avond benoemde hij de besproken drie thema’s: het straffen als fenomeen; de gevangenis als verblijfplaats en de gevangenisstraf als fase in het leven.

Anton van Kalmthout, emeritus hoogleraar strafrecht en vreemdelingenrecht, vertegenwoordigde de wetenschappelijke kennis over straf en opsluiting. Talloze onderzoeken naar het nut van gevangenisstraf, de kans op recidive en het belang van resocialisatie, leveren geen geruststellende resultaten op.

Gevangenisstraf breekt veel af door mensen te isoleren van hun sociale contacten en hun dagelijks leven. Zeker 50% vervalt na de straf opnieuw in de fout en een derde belandt binnen twee jaar weer in de cel. En dan te bedenken dat gevangenisstraf zo’n 200 jaar geleden ingevoerd werd als humaan alternatief voor lijfstraffen, schandpaal en doodstraf. In al die jaren is het een probleem gebleven dat detentie de terugkeer naar de samenleving bemoeilijkt. Van Kalmthout constateerde dat in crisistijd bezuinigd wordt op resocialisatieprogramma’s waardoor recidive nog hoger wordt. De gevangenis beantwoordt dus wel aan de primaire behoefte om misdadigers te straffen en de samenleving tegen hen te beschermen, maar voldoet veel minder om op lange termijn misdaad te verminderen en criminelen weer op te nemen in diezelfde samenleving.

Kakkerlakken en zweetvoeten
Een volgende kwestie: hoe dient een gevangenis eruit te zien? Een oppervlak van 10 m2 met een bedbank, tafel, stoel, boekenplank, wc en douche voor een of twee personen, zoals in Nederland gebruikelijk is? Of een ruimte van 30 m2 voor 30 tot 40 mensen waar kou, stank en herrie de atmosfeer bepalen en de kakkerlakken welig tieren, zoals Joseph Oubelkas in Marokko meemaakte?

Om dit te ervaren, gingen de bezoekers van het Wereldpodium met z’n dertigen gewillig op de planken vloer van De Nieuwe Vorst liggen. De kakkerlakken en de zweetvoeten bleven achterwege, maar behoorlijk krap was het wel. Joseph Oubelkas belandde door een samenloop van misverstanden in de Marokkaanse gevangenis en werd veroordeeld tot 10 jaar cel. Alle ontberingen die je je daarbij kunt voorstellen, werden zijn deel. Na vier en half lange jaren, kon hij zijn straf uitzitten in Nederland en werd hier onmiddellijk vrijgesproken. Zijn bizarre ervaringen en de brieven van zijn moeder om hem overeind te houden, zijn gebundeld in het boek ‘400 brieven van mijn moeder’ waarmee Oubelkas nu op toernee is langs de Nederlandse gevangenissen. Vergelijkbare onthutsende verhalen vertelde Noa Lodeizen, oprichtster van Young in Prison, een Nederlandse stichting die zich het lot aantrekt van kinderen in gevangenissen in Malawi, Colombia, Suriname en Zuid-Afrika. Ook hier geldt: mensonterende omstandigheden en geen perspectief op een waardige terugkeer naar de samenleving. Noa memoreerde eveneens de stank, de kinderen in kooien en de zieken die er vaak ernstig aan toe zijn. De medewerkers en vrijwilligers van haar stichting werken met reïntegratieprogramma’s op basis van creativiteit, scholing en sociale vaardigheden om kinderen weer perspectief te geven. Ook in Nederland is inmiddels belangstelling voor de programma’s van Young in Prison.

Extra beveiliging
Paul Koehorst was directeur van de EBI in Vught, de Extra Beveiligde Inrichting voor criminelen met een hoog ontsnappingsrisico. Uit deze EBI, een gevangenis in een gevangenis, is nooit iemand ontsnapt maar ook Koehorst weet uit ervaring dat detentie meer moet zijn dan goede beveiliging. Eén ding is mensen opsluiten, de protocollen opstellen en de regels handhaven, een ander punt is om de samenleving als geheel veiliger te maken. Daarvoor blijft gevangenisstraf een twijfelachtig middel.

Dat het thema ook muzikaal te vertalen is, liet de Tilburgse troubadour Jacques Mees zien en horen. Met de prisonblues van Johnny Cash en Bob Dylan, maakte hij een muzikaal statement over het gevangenisleven. Olga van Wonka zorgde voor het bijpassende pauzehapje: water en brood plus: brood met kruiden en water met een smaakje.

Vrijheidsbeneming
Na de pauze kwamen, in een stevige discussie met de zaal, alle dilemma’s nogmaals langs: korter of langer straffen; een streng of een soepel regime; leven in de gevangenis al of niet vergelijkbaar met het leven daarbuiten. Alle sprekers benadrukten dat vrijheidsbeneming de eigenlijke straf is en dat de behandeling verder zo humaan mogelijk moet zijn. Dit is ook vastgelegd in de Europese regels. In de zaal werd geopperd dat lange straffen en een sober regime het leed van de slachtoffers meer compenseren. Aangezien er geen verband is tussen de compensatie door de straf en de succesvolle reïntegratie na de straf, blijven deze dilemma’s politiek en samenleving nog wel even bezighouden.

Tekst: Marianne Dagevos
Foto’s: Marloes Coppes