Syrië lijkt overgeleverd aan Assad óf aan de moslimfundamentalisten. Maar er zijn nog steeds Syriërs die strijden voor mensenrechten en vrijheid. Zij verdienen onze steun, meent Wereldpodium redacteur Marga van Zundert.
Al bij de eerste demonstraties in Syrië riep president Bashar Assad dat hij vocht tegen terroristen. Dat was niet waar, burgers eisten simpelweg meer vrijheid en meer democratie. Maar Assads woorden bleken een self fulfilling prophecy. Het grove geweld van zijn leger joeg een deel van de gematigde opstandelingen in handen van islamitische fundamentalisten. Vervolgens gebruikte het aan Al-Kaida gelieerde ISIS (Islamitische Staat van Irak en Syrië) de chaos om een eigen Islamitisch leger op te bouwen met geld, wapens en strijders uit het buitenland. Dit leverde de verdeelde internationale gemeenschap een extra argument om op hun handen te blijven zitten: wanneer Assad nú wordt uitgeschakeld, werkt dat wellicht in het voordeel van de terroristen van ISIS. Ondertussen telt Syrië meer dan 100.000 doden en zijn zeker tweeënhalf van de zeven miljoen inwoners huis en haard ontvlucht.
Zwart-wit
Rebellen van het eerste uur kampen met schuldgevoelens. Zij hadden niet voorzien dat zij hun land in een jarenlange burgeroorlog zouden storten, dat hun steden aan puin zouden worden geschoten en dat hun streven naar vrijheid drie jaar later verder weg zou lijken dan ooit. Ze voelen zich bovendien in de steek gelaten door de wereld. De internationale gemeenschap zet alles op alles om zo snel mogelijk de chemische wapens het land uit te krijgen. Maar Assads bommenwerpers stijgen nog elke dag op om scholen en ziekenhuizen te bombarderen. En terwijl buitenlandse troepen het eerste konvooi met chemische wapens het land uit begeleiden, verhongeren baby’s, vrouwen en ouderen in wijken en kampen die worden omsingeld door de militairen van Assad.
Om het geweld te stoppen, lijkt de wereld nu te moeten kiezen tussen twee kwaden. Tussen de oorlogsmisdadiger Assad of de al even wrede terroristen van ISIS. Maar dat beeld is veel te zwart-wit. De meeste Syriërs die bijna drie jaar geleden demonstreerden voor vrijheid en democratie, zijn niet van de aardbodem verdwenen. Zij zijn niet overgestapt naar Assad of naar ISIS. De afgelopen dagen was er juist een grote militaire actie van het Vrije Syrische Leger (FSA) tegen ISIS. De meerderheid van alle Syriërs wil overigens niet meer dan rust en veiligheid.
Verdeeld
De meeste milities van het Vrije Syrische Leger steunen nog steeds de doelen van de Syrische oppositie. Helaas is die oppositie een bont en verdeeld gezelschap. Zij bestaat uit Soennieten, Koerden, Assyriërs, maar ook uit Christenen en Alawieten, uit familieclans en dorpsmilities, uit metselaars, leraren en automonteurs zonder militaire opleiding. Ze wisselen om de haverklap van leider. Ze zijn er na lang discussiëren nog altijd niet uit óf ze aan de vredesbesprekingen over twee weken in Geneve meedoen en wie hen daar kan vertegenwoordigen.
Toch is het deze bonte verzameling Syriërs die hun land een toekomst kunnen geven. De geschiedenis leert dat echte omwentelingen van binnenuit komen. Ze komen van kleine groepen mensen die blijven streven naar democratie en mensenrechten. Mensen die bereid zijn vanuit hun overtuiging en moraliteit dat extra stapje te zetten waar de meesten het laten afweten door angst, bedreiging of gevaar.
De apartheid in Zuid-Afrika werd opgeheven door de onverzettelijkheid van mensen als Nelson Mandela. En het Sovjetimperium viel niet door de dreiging met kruisraketten door Ronald Reagan, maar dankzij actiegroepen zoals Charta 77 en strijdbare mensen zoals Václav Havel. De vraag is of zij hun strijd vol hadden gehouden zonder steun uit landen als Nederland.
Om de Syriërs te steunen die blijven werken aan een veiliger, vrij Syrië kan iedere Brabander wat doen. Leraren kunnen hun collega’s uit Homs aan lesmateriaal helpen. Artsen en ziekenhuizen kunnen een collectebus in hun spreekkamers zetten en met dit geld noodhospitalen steunen in het zwaar gebombardeerde Aleppo. Gemeenteambtenaren en raadsleden kunnen Syrische collega’s adviseren over de opbouw van een goed (nood)bestuur. Zo laten zij de Syrische oppositie ook weten dat zij niet vergeten zijn. Want er is meer in Syrië dan Al-Kaida en Assad.
Ir. Marga van Zundert is redacteur van het Wereldpodium. Het Wereldpodium ondersteunt een actiecomité van Tilburgers voor Syrië opgestart door Dion van den Berg (IKVPax Christi).
Dit artikel verscheen rond 15 januari 2014 in o.a. het Brabants Dagblad en Eindhovens Dagblad.